Monday, August 23, 2004
شاه اسماعیل ختایی و سلاحهای کشتار جمعی - سالروز جنگ چالدران و تحلیلهای تاریخی(بخوانید آبگوشتی) در روزنامه همشهری امروز
http://www.ildirim.com/
همانطوری که روزنامه همشهری نوشته جنگ چالدیران(چالدران) در تاریخ 23 اوت سال 1514 میلادی مطابق دوم برج آرسلان(اسد-شهریورکنونی) سال 894 به تقویم ترکی ملکشاهی سلجوقی(هجری شمسی کنونی) اتفاق افتاد.
جنگ قوشون معظم اتحادیه 32 گانه قزلباش متشکل از طوایف سلحشور ترک ایران پیرو مکتب غلات شیعه حق صفوی در برابر برادران و پسر عموهای خود در قوشون یئنی چری. جنگی نابرابر که دو امپراطوری معظم ترک را در برابر هم قرار داد.
نمی‌دانم اظهار نظرهای نویسنده نتیجه برداشتهای شخصی وی است یا گرته‌برداریهای ذهنی او از دیدگاههای بیمارگونه بعضی مستشرقین. در هر حال که خیلی جالب است!!!
نویسنده این روزنامه ضمن اشاره مبهم و غلط انداز به ترکیب جمعیتی کنونی! منطقه و تاکید بر ترکیب کنونی جمعیتی برای توضیح وقایع 490 سال پیش! هدف سلطان سلیم اول را در این جنگ "جلوگیری از گسترش مذهب شیعه اثنی عشری که مذهب رسمی ایرانیان اعلام شده بود به متصرفات عثمانی و پیوستن شیعیان قلمرو عثمانی به دولت تازه تأسیس صفوی ایران، ضمیمه کردن مناطق کردنشین شمال غربی و محل سکونت ترکمان ها (در شرق ترکیه امروز و شمال شرقی عراق که آق قویونلوها و قره قویونلوها و بقایای سلجوقیان بودند) به قلمرو خود و مانع شدن از گسترش و رشد «ایرانیسم» که با روی کار آمدن شاه اسماعیل صفوی دوباره سربلند کرده بود" دانسته و مسائل امروزی ترکیه را اینگونه به جنگ چالدیران ربط می‌دهد:" در جنگ چالدران که در آن شاه اسماعیل به دلیل نداشتن اسلحه آتشین(توپ و تفنگ) و یک ارتش ملی (غیر عشایری) شکست خورد، سلطان سلیم تنها به یک هدف خود که ضمیمه ساختن قسمتی از مناطق کردنشین و ترکمان نشین به قلمرو عثمانی بود رسید که اینک دولت ترکیه گرفتار مشکل ناشی از همین عمل است و با استقلال خواهی کردها دست و پنجه نرم می کند" جالبتر اینکه علت شکست صفویان را استفاده نکردن آگاهانه از اسلحه آتشین دانسته و چنین تحلیل می‌کند:"... شاه اسماعیل تا زمان جنگ چالدران مخالف اسلحه آتشین بود، آن را اسلحه کشتار جمعی و به کار بردنش را خلاف آیین جوانمردی می پنداشت..."
جا دارد که توضیحاتی در این مورد عرض کنم:
1- مذهب شیعه مذهب رسمی اثنی عشری مذهب رسمی ایرانیان اعلام نشده بود، بلکه طریقت غلات حق شیعه قزلباش مذهب رسمی دولت ترک صفوی در ایران بود(از دوران شاه اسماعیل ختایی بحث می‌کنم).
2- ممکن است که با روی کار آمدن شاه اسماعیل قدرت حکومت ترک با مرکزیت ایران بیشتر شود ولی اقلا تا زمان شاه عباس رشد و گسترش «ایرانیسم» البته از آن نوعی که مد نظر نویسنده است یعنی فارسیسم نبوده‌ایم.
3- اولا در تقسیم بندی دولت عثمانی ترکهای شیعه-علوی-قزلباش غیر خودی بودند و کردهای اهل تسنن خودی. این نکته هیچوقت نباید فراموش شود. حتی در عثمانی به ترکهای قارص و ایغدیر و قاغیزمان و آغری و مناطق اطراف که همچون من وبسیاری از ترکهای ایران شیعه بودند هم عجم می‌گفتند. ثانیاٌ در زمان عثمانی بود که ایل کرد شکاک و طوایف وابسته توسط عثمانیها به جان ترکهای شیعه ایران در منطقه ماکو-خوی-سلماس-ارومیه و ایل کرد بلباس به جان ترکهای شیعه سولدوز(نقده)-سوووق بولاق(مهاباد)-قوشاچای(میاندوآب)-ملیک کندی(ملکان)-مراغه افتادند و چه فاجعه‌ها که به بار نیاوردند.
4- مگر قوشون یئنی چری یک ارتش سیویل و ملی به مفهوم امروزی کلمه بود که قوشون عشایری و غیر ملی!!! قزلباش به این خاطر از آن شکست بخورد؟
5- از صدر اسلام تا سال 25-1924 و برآمدن رضاخان و آتاتورک در ایران و ترکیه هیچ دولتی بر سر کار نیامده که به نام ملت ترک و یا پارس و یا لر و یا افغان در ایران و یا ترکیه حکومت کند و اصولا هیچ دولتی نه در ایران و نه در ترکیه میان رعایای ترک، فارس، کرد، عرب، چرکس و... خود تفاوتی قائل نمی‌شدند تا چه برسد به اینکه بخواهند منطقه‌ای را به صرف کرد بودن اشغال کنند!
6- و از همه جالبتر اینکه به زعم نویسنده "شاه اسماعیل تا زمان جنگ چالدران مخالف اسلحه آتشین بود، آن را اسلحه کشتار جمعی...می پنداشت". به اینجا که می‌رسیم فکر کنم از دیدگاه نویسنده شاه اسماعیل به منشور حقوق بشر و عهدنامه منع گسترش سلاحهای اتمی و کشتار جمعی واقف بوده و اصولا از آنجایی که «هنر نزد ایرانیان(بخوانید پارسی‌ها است وبس»، متن پیش نویس عهدنامه ان.پی.تی را هم کاتبان و میرزابنویسان ایرانی(بخوانید فارس) شاه اسماعیل نوشته بودند!!...
سیامک سلام‌زاده
