Tuesday, February 08, 2011
حوسئين شاه صفه‌ويˊنين (١٦٩٤-١٧٢٢) ساكسونييا دوقاسي و پولونيا قيرالي فئرئدريك اوگوستˊا (١٦٩٤-١٧٣٣) گؤندهرديييي توركجه مكتوب
نامه تركي حسين شاه صفوي (١٦٩٤-١٧٢٢) به دوكاي ساكسون و پادشاه لهستان فردريك اوگوست نعل شكن (١٦٩٤-١٧٣٣)
مئهران باهارلي
حوسئين شاه صفه‌ويˊنين (١٦٩٤-١٧٢٢) ساكسونييا دوقاسي و پولونيا قيرالي فئرئدريك اوگوستˊا (١٦٩٤-١٧٣٣) گؤندهرديييي توركجه مكتوب
فئرئدريك ائكسئدوس!
پولونييا و ليتوانييا و روسييا و پوروسييا و ماسقاوييا و سامئجييا و كييئوييا و لاتينييا و پودولييا و سيمولئنييا و سئوئرييا و قئرزئگووييا ويلايه‌تله‌رينين ايقباللي قيرالي حضره‌تله‌رينين دوستلوق و ويلا مراتيبيني موحته‌وا و صيدق مراسيمينه موبته‌ني اولان گول غونچا-يي كيتاب-ي موشگين نيقاب و شوكوفه-يي راقيمه-يي موآليفه‌ت اينتيسابلاري، بيره‌ر حين-ي گوزينده كيم حضره‌ت-ي كيبرييا-يي جلل و علا الطاف-ي بي اينتيها و اعطاف-ي بيحه‌دد و ايحصاسييلا بال-ي صفا مه‌آليميز شاخ-و باليندا نيشاط-ي بلابيلينين نه‌وا-يي فره‌ح افزاسي، ايشبو سلطه‌نه‌ت-ي گردون ائعتيلا هه‌واخاهلاري اوچون آفه‌ت-ي هوش و اينبيساط، عناديلينين ترانه-يي غم زوداسي بو سودده-يي سنييه-يي فله‌ك فرسا دئوله‌تجويلارينا باعيث-ي ايحتيظاز-ي روح و گوش ايدي.
ايره‌م بونيان اولان محفيل-ي اعلا و جننه‌ت نيشان گؤروله‌ن بزم-ي ديل گوشاميزدا يعقوب نوركيويس وسيله‌سي ايله خندان و عطيرفيشان اولماقلا معاني-يي رنگين و مضامين-ي ديل نيشيني ويداد اساسينا ايستيحكام و اولفه‌ت و ايتتيحاد بيناسينا تشييد-ي مالاكلام وئرمه‌كده‌ن غئيري، مرقوم-ي خامه-يي مووافيقه‌ت و ايلتييام اولان نامه-يي موآليفه‌ت ايختيتاملاريندا مسطور اولونان رسول-ي مووعودلاري شرف-ي حوضور و "موفور الحوبور" و احوال-ي خئيرنومودلاري ادا ائتديكله‌ري كيمي، عيزز-ي ايططيلاع-ي ضمير-ي صفا مه‌آثوروما ائريشديكه‌ده‌ن سونرا موآنيسه‌ت و مووآلات له‌وازيمي سه‌واليف-ي اؤوقاتدان زيياده ظوهورا گلدييي مركوز-ي خاطير-ي خورشيد نوروم اولوب و مذكور اولونان يعقوب، درگاه-ي ايقبال و بارگاه-ي جلاليمي بوسه‌گاه-ي اده‌ب و آداب ائديب، مكاريم-ي دريا نه‌وال-ي قاآنيده‌ن كامره‌وا و ممنون و جانيب-ي عيززه‌ت-ي مقرونلارينا عؤون-ي عضيد ايله عووده‌ت اوچون شره‌فياب-ي ايذن-ي هومايون اولدو.
اول قيرال-ي صاحيب ايجلال داييما حضره‌تله‌رينين شان-ي عاليله‌ري ايرتيفاعي و مرته‌به و مكانلاري ايزدييادينا هيممه‌ت-ي بوله‌ند-ي خاقاني تعه‌للوقون و وود و وولا اركاني ايشتيدادي و صيدق و صفا بساطي بسط و گوشادينا نهمه‌ت-ي فله‌ك پئيوه‌ند-ي خوسروواني معطوف بولدوغون بيليب، مكنونات-ي بال و مقاصيد و آماللاري نه اولسا، يئگانه‌ليك اوزه‌رينده‌ن نيگاريش پذير-ي كيلك-ي مه‌وه‌دده‌ت مه‌آل ائده‌رله‌ر كيم، دوستانه ته‌وه‌ججوهوموزله شره‌ف اندوز-ي اينجاح و انجام اولا!
عه‌واقيب-ي اومور موقته‌ضا-يي ريضا-يي خاليق-ي انام ايله خئير و صاوابا قرين بويورولا!
Sultan Hüseyn Səfəvi’nin (1694-1722) Saksoniya duqası və Polonya qıralı Federik Oqust’a (1694-1733) göndərdiyi Türkcə məktub
Feredrik Eksedus!
Poloniya və Litvaniya və Rusiya və Purusiya və Masqaviya və Samceya və Kiyeviya və Latiniya və Podoliya və Simoleniya və Severiya və Qerzeqoviya vilayətlərinin iqballı qıralı, həzrətlərinin dostluq və vila məratibini mühtəvi və sidq və səfa mərasiminə mübtəni olan gül qonça-yi kitab-i müşgin niqab və şükufə-yi râqimə mualifət intisabları, birər hin-i güzində, kim həzrət-i kibriya-yi cəllə və ə’la əltaf-i biintiha və ə’tâf-i bihədd və ihsasıyla bâl-i səfa məalımız şâx və bâlında nişat-i bəlabilinin nəva-yi fərəhəfzası işbu səltənət-i gərdun e’tila həvaxahları üçün âfət-i huş və inbisat, ənadilinin təranə-yi qəmzüdası bu süddə-yi səniyyə-yi fələkfərsa dövlətcuylarına bâ’is-i ihtizaz-i ruh və guş idi.
İrəm bunyan olan məhfil-i ə’la və cənnət nişan görülən bəzm-i dilgüşamızda Yə’qub Norvikis vəsiləsi ilə xəndan və ətirfişan olmaqla, mə’ani-yi rəngin və məzâmin-i dilnişini, vidad əsasına istihkam və ülfət və ittihad binasına təşyid-i malakəlam verməkdən qeyri, mərqum-i xâmə-yi muvafiqət və iltiyam olan nâmə-yi mualifət ixtitamlarında məstur olunan, rəsul-i mov’udları şərəf-i huzur və Movfur ul-hubur və əhvâl-i xeyr numudları əda etdikdən sonra, muanisət və muvalat ləvazimi səvâlif-i övqatdan ziyadə zuhura gəldiyi mərkuz-i xâtir-i xorşid nurum olub və məzkur olunan Yə’qub dərgah-i iqbal və bârgah-i cəlalımı busəgah-i ədəb və âdab edib, məkârim-i dərya nəval-i qaanidən kâmrəva və məmnun və cânib-i izzət-i məqrunlarına övn-i əzid ilə övdət üçün şərəfyab-i izn-i humayun oldu.
Ol qıral-i sâhib iclal dâyima həzrətlərinin şân-i âliləri irtifa’ və mərtəbə, və məkanları izdiyadına himmət-i bülənd-i xâqani təəllüqün, və vudd və vula ərkanı iştiyadı və sidq və səfa bəsatı bəst və güşadına, nəhmət-i fələk peyvənd-i xosrovani mə’tuf bulduğun bilib, məknunât-i bâl və məqasid və âmâlları nə olsa yegânəlik üzərindən nigâriş pəzir-i kilk-i məvəddət məal edərlər, kim dostanə təvəccühümüzlə şərəf ənduz-i incah və əncam ola!
Əvaqib-i umur muqtəza-yi riza-yi xâliq-i ənam ilə xeyr və savaba qərin buyurula!
قايناقQaynaq-:
İran Şahlarının İki Türkçe Mektubu. Dr. Fekete Layoş. TÜRKİYAT MECMUASI, Cilt V-VI (1 934-36), 247-269
Sächsisches Haupstaatsarchiv, Dresden
نامه تركي حسين شاه صفوي (١٦٩٤-١٧٢٢) به دوكاي ساكسون و پادشاه لهستان فردريك اوگوست نعل شكن (١٦٩٤-١٧٣٣)
مئهران باهارلي
حوسئين شاه صفه‌ويˊنين (١٦٩٤-١٧٢٢) ساكسونييا دوقاسي و پولونيا قيرالي فئرئدريك اوگوستˊا (١٦٩٤-١٧٣٣) گؤندهرديييي توركجه مكتوب
فئرئدريك ائكسئدوس!
پولونييا و ليتوانييا و روسييا و پوروسييا و ماسقاوييا و سامئجييا و كييئوييا و لاتينييا و پودولييا و سيمولئنييا و سئوئرييا و قئرزئگووييا ويلايه‌تله‌رينين ايقباللي قيرالي حضره‌تله‌رينين دوستلوق و ويلا مراتيبيني موحته‌وا و صيدق مراسيمينه موبته‌ني اولان گول غونچا-يي كيتاب-ي موشگين نيقاب و شوكوفه-يي راقيمه-يي موآليفه‌ت اينتيسابلاري، بيره‌ر حين-ي گوزينده كيم حضره‌ت-ي كيبرييا-يي جلل و علا الطاف-ي بي اينتيها و اعطاف-ي بيحه‌دد و ايحصاسييلا بال-ي صفا مه‌آليميز شاخ-و باليندا نيشاط-ي بلابيلينين نه‌وا-يي فره‌ح افزاسي، ايشبو سلطه‌نه‌ت-ي گردون ائعتيلا هه‌واخاهلاري اوچون آفه‌ت-ي هوش و اينبيساط، عناديلينين ترانه-يي غم زوداسي بو سودده-يي سنييه-يي فله‌ك فرسا دئوله‌تجويلارينا باعيث-ي ايحتيظاز-ي روح و گوش ايدي.
ايره‌م بونيان اولان محفيل-ي اعلا و جننه‌ت نيشان گؤروله‌ن بزم-ي ديل گوشاميزدا يعقوب نوركيويس وسيله‌سي ايله خندان و عطيرفيشان اولماقلا معاني-يي رنگين و مضامين-ي ديل نيشيني ويداد اساسينا ايستيحكام و اولفه‌ت و ايتتيحاد بيناسينا تشييد-ي مالاكلام وئرمه‌كده‌ن غئيري، مرقوم-ي خامه-يي مووافيقه‌ت و ايلتييام اولان نامه-يي موآليفه‌ت ايختيتاملاريندا مسطور اولونان رسول-ي مووعودلاري شرف-ي حوضور و "موفور الحوبور" و احوال-ي خئيرنومودلاري ادا ائتديكله‌ري كيمي، عيزز-ي ايططيلاع-ي ضمير-ي صفا مه‌آثوروما ائريشديكه‌ده‌ن سونرا موآنيسه‌ت و مووآلات له‌وازيمي سه‌واليف-ي اؤوقاتدان زيياده ظوهورا گلدييي مركوز-ي خاطير-ي خورشيد نوروم اولوب و مذكور اولونان يعقوب، درگاه-ي ايقبال و بارگاه-ي جلاليمي بوسه‌گاه-ي اده‌ب و آداب ائديب، مكاريم-ي دريا نه‌وال-ي قاآنيده‌ن كامره‌وا و ممنون و جانيب-ي عيززه‌ت-ي مقرونلارينا عؤون-ي عضيد ايله عووده‌ت اوچون شره‌فياب-ي ايذن-ي هومايون اولدو.
اول قيرال-ي صاحيب ايجلال داييما حضره‌تله‌رينين شان-ي عاليله‌ري ايرتيفاعي و مرته‌به و مكانلاري ايزدييادينا هيممه‌ت-ي بوله‌ند-ي خاقاني تعه‌للوقون و وود و وولا اركاني ايشتيدادي و صيدق و صفا بساطي بسط و گوشادينا نهمه‌ت-ي فله‌ك پئيوه‌ند-ي خوسروواني معطوف بولدوغون بيليب، مكنونات-ي بال و مقاصيد و آماللاري نه اولسا، يئگانه‌ليك اوزه‌رينده‌ن نيگاريش پذير-ي كيلك-ي مه‌وه‌دده‌ت مه‌آل ائده‌رله‌ر كيم، دوستانه ته‌وه‌ججوهوموزله شره‌ف اندوز-ي اينجاح و انجام اولا!
عه‌واقيب-ي اومور موقته‌ضا-يي ريضا-يي خاليق-ي انام ايله خئير و صاوابا قرين بويورولا!
Sultan Hüseyn Səfəvi’nin (1694-1722) Saksoniya duqası və Polonya qıralı Federik Oqust’a (1694-1733) göndərdiyi Türkcə məktub
Feredrik Eksedus!
Poloniya və Litvaniya və Rusiya və Purusiya və Masqaviya və Samceya və Kiyeviya və Latiniya və Podoliya və Simoleniya və Severiya və Qerzeqoviya vilayətlərinin iqballı qıralı, həzrətlərinin dostluq və vila məratibini mühtəvi və sidq və səfa mərasiminə mübtəni olan gül qonça-yi kitab-i müşgin niqab və şükufə-yi râqimə mualifət intisabları, birər hin-i güzində, kim həzrət-i kibriya-yi cəllə və ə’la əltaf-i biintiha və ə’tâf-i bihədd və ihsasıyla bâl-i səfa məalımız şâx və bâlında nişat-i bəlabilinin nəva-yi fərəhəfzası işbu səltənət-i gərdun e’tila həvaxahları üçün âfət-i huş və inbisat, ənadilinin təranə-yi qəmzüdası bu süddə-yi səniyyə-yi fələkfərsa dövlətcuylarına bâ’is-i ihtizaz-i ruh və guş idi.
İrəm bunyan olan məhfil-i ə’la və cənnət nişan görülən bəzm-i dilgüşamızda Yə’qub Norvikis vəsiləsi ilə xəndan və ətirfişan olmaqla, mə’ani-yi rəngin və məzâmin-i dilnişini, vidad əsasına istihkam və ülfət və ittihad binasına təşyid-i malakəlam verməkdən qeyri, mərqum-i xâmə-yi muvafiqət və iltiyam olan nâmə-yi mualifət ixtitamlarında məstur olunan, rəsul-i mov’udları şərəf-i huzur və Movfur ul-hubur və əhvâl-i xeyr numudları əda etdikdən sonra, muanisət və muvalat ləvazimi səvâlif-i övqatdan ziyadə zuhura gəldiyi mərkuz-i xâtir-i xorşid nurum olub və məzkur olunan Yə’qub dərgah-i iqbal və bârgah-i cəlalımı busəgah-i ədəb və âdab edib, məkârim-i dərya nəval-i qaanidən kâmrəva və məmnun və cânib-i izzət-i məqrunlarına övn-i əzid ilə övdət üçün şərəfyab-i izn-i humayun oldu.
Ol qıral-i sâhib iclal dâyima həzrətlərinin şân-i âliləri irtifa’ və mərtəbə, və məkanları izdiyadına himmət-i bülənd-i xâqani təəllüqün, və vudd və vula ərkanı iştiyadı və sidq və səfa bəsatı bəst və güşadına, nəhmət-i fələk peyvənd-i xosrovani mə’tuf bulduğun bilib, məknunât-i bâl və məqasid və âmâlları nə olsa yegânəlik üzərindən nigâriş pəzir-i kilk-i məvəddət məal edərlər, kim dostanə təvəccühümüzlə şərəf ənduz-i incah və əncam ola!
Əvaqib-i umur muqtəza-yi riza-yi xâliq-i ənam ilə xeyr və savaba qərin buyurula!
قايناقQaynaq-:
İran Şahlarının İki Türkçe Mektubu. Dr. Fekete Layoş. TÜRKİYAT MECMUASI, Cilt V-VI (1 934-36), 247-269
Sächsisches Haupstaatsarchiv, Dresden
بيرينجي صفي شاه صفه‌وي (١٦٤٢- ١٦٢٨) طره‌فينده‌ن ١٦٣٠نجي ايلده آووستورييا ايمپاراتورو و ماجاريستان قيرالي ايكينجي فئرديناندˊا گؤنده‌ريله‌ن توركجه مكتوب
نامه تركي صفيشاه اول صفوي (١٦٤٢- ١٦٢٨) به امپراتور اتريش و پادشاه مجارستان فرديناند دوم (١٦٣٧- ١٦١٩)
مئهران باهارلي
"معزالبدوله و العظمه و القبال" چازار پاديشاه حضره‌تله‌رينه:
عالي جناب-ي والا نيساب، موته‌عالي اه‌يياب-ي سلطه‌نه‌ت و جلاله‌ت اينتيساب، شؤوكه‌ت و عظه‌مه‌ت قيباب-ي محه‌ببه‌ت و مه‌ودده‌ت اطوار، خوسروو-ي رفيع قدر-ي عالي تبار، معديله‌ت دييارينين آرايه‌نده‌سي و فرمانره‌واليق مماليكينين زئيبه‌نده‌سي، .... پاديشاهلارينين شهريياري، .... نامدارلارينين نامداري، نمسه ويلايه‌تينين پاديشاهي، فره‌نگييه طاييفه‌سينين سروه‌ر-ي خورشيد كولاهي!
تحرير و به‌ياندان افزون مراتيب-ي محه‌ببه‌ت و دوستلوق، و تقريري-ي ليساندان بيرون مراسيم-ي ايتتيحاد و آشيناليق ايلقا و ايظهاريندان سونرا، مرفوع-ي راي-ي خورشيد ضييا و مشهود-ي ضمير-ي مونير-ي قمه‌ر ائعتيلا اولدور كيم، هميشه آبا و اجداد-ي عيظام-ي جننه‌ت مكانيميز و طبه‌قه-يي مسيحييه پاديشاهلارينين مابئينينده، خوصوص اول پاديشاه-ي والاجاه ايله‌ن، طريقه-يي محه‌ببه‌ت و دوستلوق و رابيطه-يي اولفه‌ت و يئگانه‌ليك مورعي و مسلوك و ابواب-ي خوصوصييه‌ت و آشيناليق مفتوح اولوب، طره‌فئينده‌ن سوخه‌ندان ائلچيله‌ر محه‌ببه‌ت انگيز نامه‌له‌ر ايله‌ن موته‌واتير آمد-و شود ائده‌رله‌ر ايدي.
شيمدي كي موقته‌ضا-يي قضا و تقديرات-ي آسومانيده‌ن، جننه‌ت مكان، فيردووس آشييان بابام "عليه الرحمه" حضره‌تله‌رينين واقيعه-يي حاييله‌سي سانيح اولوب، بو جهان-ي فانيده‌ن ساراي-ي باقييه ايرتيحال ائتدي، تووفيقات-ي ايلاهيده‌ن سرير-ي فله‌ك ريفعه‌ت-ي شاهي و اؤوره‌نگ-ي گردون روتبه‌ت-ي شهه‌نشاهي، ذات-ي معديله‌ت صيفه‌ت-ي هومايونوم ايله زئيب-و زينت بولوب، ساحه‌ت-ي ايران زمين، كي خولاصه–يي عرصه-يي عاله‌م و تختگاه-ي كييان و جمدير، نسيم-ي ايقباليم ايله نوزهه‌ت و طراوه‌ت بولدو، همان قاعيده بلكي آندان زيياده اول حضره‌ت-ي رفيع منزيله‌ت ايله‌ن طريقه-يي محه‌ببه‌ت و دوستلوق و ايتتيحاد و يئگانه‌ليك منظور قيليب، موقتضا-يي رافه‌ت-ي جيبيللي، سيزده‌ن همواره قرارداد-ي خاطيري عاطير و مكنون-ي ضمير-ي مونير-ي صداقه‌ت مآثيريميز اولدور كيم، بو سيلسيله-يي عالييه‌نين دوستلاري و خئيرخاهلاري ايله‌ن اولفه‌ت و ايتتيحاد مقاميندا اولوب، مابئينيميزده رسم-ي خوصوصييه‌ت مورعي و طريق-ي موغاييره‌ت مسلوب اولا!
اونا بيناان، ايظهار-ي دوستلوق و بادي-يي آشيناليق اوچون بو نامه-يي محه‌ببه‌ت نيشان جانيب-ي عاليله‌رينه مرقوم-ي قله‌م-ي ايتتيحاد اولدو. "بحمدالله و المنه" احوال-ي خئير مه‌آليميز احيببا و دوستلار و بو دودمان-ي عاليشانين نيكخاهلاري مقصه‌د و مودده‌عاسينجا خئير و خوبلوق ايله گوذه‌راندير و اصلا بير امير كي ذرره قده‌رينجه مؤوجيب-ي ايكراه-ي خاطير-ي اؤولييا-يي دئوله‌تيميز اولا واقيع دئييلدير.
تره‌صصود و تره‌ققوب مكاريم-ي عاليله‌رينده‌ن اولدور كيم، اول طره‌فده‌ن داخي جننه‌ت مكان فيردؤوس آشييان بابام زامان-ي شريفينده‌ن زيياده، طريقه-يي محه‌ببه‌ت مسلوك اولوب، صداقه‌ت نيشان مكتوبلار و "فصيح البيان" ائلچيله‌ر ايرساليندان خالي اولماييب، هميشه موحه‌رريك-ي سيلسيله-يي ويداد و فاتيح-ي ابواب-ي ايتتيحاد اولالار و هر گونه روجوعلاري بو ديياردا وار ايسه، يئگانه‌ليك اوزه‌رينده‌ن ائعلام ائده‌له‌ر، كي ته‌ووججوه-ي هومايونوموز اونون حوصولونا مبذول اولا و اصلا موغاييره‌ت و بيگانه‌ليك تجويز ائتمييه‌له‌ر.
چون غره‌ض ايظهار-ي محه‌ببه‌ت و دوستلوق ايدي، زيياده ايطناب اولونمادي. سلطه‌نه‌ت و كامرانليق اييام-ي مونهيج-ي ريضا-يي سوبحاني بيرله مقرون و عاقيبه‌تله‌ري خئيره مشحون اولا!
بيرينجي صفي شاه صفه‌وي (١٦٤٢- ١٦٢٨) طره‌فينده‌ن ١٦٣٠نجي ايلده آووستورييا ايمپاراتورو و ماجاريستان قيرالي ايكينجي فئرديناندˊا گؤنده‌ريله‌ن توركجه مكتوب
Birinci Səfişah Səfəvi’nin (1628-1642) tərəfindən 1630 uncu ildə Avusturiya imparatoru və Macaristan qıralı İkinci Ferdinand’a göndərilən Türkcə məktub
Müizz ül-bi-l dövlə və-l əzəmə və iqbal, Çazar pâdişahları həzrətlərinə:
Âli cənab-i vâla nisab, mütəali əyab-i səltənət və cəlalət intisab, şövkət və əzəmət qibab-i məhəbbət ətvar, xosrov-i rəfi’ qədr-i âli təbar, mə’dələt diyârının ârâyəndəsi və fərmanrəvalıq məmâlikinin zeybəndəsi, .... pâdişahlarının şəhriyarı, .... nâmdarlarının nâmdarı, Nəmsə vilayətinin pâdişahı, Fərəngiyyə tâyifəsinin sərvər-i xorşid külahı!
Təhrir və bəyandan əfzun mərâtib-i məhəbbət və dostluq və təqrir-i lisandan birun mərasim-i ittihad və âşinalıq ilqa və izharından sonra, mərfü’-i rə’y-i xorşid ziya və məşhud-i zəmir-i münir-i qəmər e’tila oldur kim, həmişə âba və əcdâd-i izam-i cənnət məkanımız və təbəqə-yi Məsihiyyə pâdişahlarının mâbeynində, xusus ol pâdişah-i vâlâcah ilən, təriqə-yi məhəbbət və dostluq və râbitə-yi ülfət və yegânəlik mər’i və məsluk və əbvab-i xususiyyət və dostluq məftuh olub, tərəfeyndən süxəndan elçilər məhəbbətəngiz nâmələr ilən mütəvatir âməd və şüd edərlər idi.
Şimdi ki müqtəza-yi qəza və təqrirat-i âsümanidən cənnət məkan, firdövs âşiyan Baba’m əleyh ər-rəhmə həzrətlərinin vâqiə-yi hâiləsi sanih olub, bu câhan-i fânidən sâray-i bâqiyə irtihal etdi, tovfiqat-i ilâhidən sərir-i fələk rif’ət-i şâhi və övrəng-i gərdun rütbət-i şəhənşâhi zât-i mə’dilət sifət-i humayunum ilə zeyb və zinət bulub, sâhət-i İran zənim, ki xülasə-yi ərsə-yi âləm və təxtgâh-i Kiyan və Cəm’dir, nəsim-i iqbalım ilə nüzhət və təravət buldu, həman qâ’idə bəlkə andan ziyâdə ol həzrət-i rəfi’ mənzilət ilən təriqə-yi məhəbbət və dostluq və ittihad və yegânəlik mənzur qılıb, müqtəza-yi rə’fət-i cibilli, sizdən həmvarə qərardâd-i xâtir-i âtir və məknun-i zəmir-i münir-i sədaqət məasirimiz oldur kim, bu silsilə-yi âliyənin dostlar və xeyrxahları ilən ülfət və ittihad məqamında olub, mâbeynimizdə rəsmi xususiyyət mər’i və təriq-i muğayirət məslub ola!
Ona binaən, izhâr-i dostluq və bâdi-yi âşinalıq üçün bu nâmə-yi məhəbbət nişan cânib-i âlilərinə mərqum-i qələm-i ittihad oldu. Bi həmdüllah və l-minnə əhval-i xeyr məalımız əhibba və dostlar və dûdman-i âlişanın nikxahları məqsəd və müddəasınca xeyr və xubluq ilə güzərandır və əsla bir əmr ki zərrə qədərincə mövcib-i ikrâh-i xâtir-i övliya-yi dövlətimiz ola vâqi deyildir.
Tərəssüd və tərəqqüb məkârim-i âlilərindən oldur kim, ol tərəfdən daxi cənnət məkan, firdövs âşiyan Baba’m zaman-i şərifindən ziyadə, təriqə-yi məhəbbət məsluk olub, sədâqət nişan məktublar və fəsih əl-bəyan elçilər irsâlından xâli olmayıb, həmişə mühərrik-i silsilə-yi vidad və fâtih-i əbvab-i ittihad olalar. Və hər günə rücu’ları bu diyarda var isə, yegânəlik üzərindən e’lâm edələr, ki təvəccüh-i humayunumuz onun husuluna məbzul ola və əsla muğayirət və bigânəlik təcviz etməyələr.
Çün qərəz izhâr-i məhəbbət və dostluq idi, ziyâdə itnab olunmadı. Səltənət və kamrəvanlıq, əyyâm-i mənhic-i riza-yi sübhani birlə, məqrun və aqibətləri xeyrə məşhun ola!
قايناقQaynaq-:
İran Şahlarının İki Türkçe Mektubu. Dr. Fekete Layoş. TÜRKİYAT MECMUASI, Cilt V-VI (1 934-36), 247-269
Avusturyanın Viyana arşivi: Haus -, Hof – und Staatsarchive, Turkcica, Urkunden cca. 1630.
نامه تركي صفيشاه اول صفوي (١٦٤٢- ١٦٢٨) به امپراتور اتريش و پادشاه مجارستان فرديناند دوم (١٦٣٧- ١٦١٩)
مئهران باهارلي
"معزالبدوله و العظمه و القبال" چازار پاديشاه حضره‌تله‌رينه:
عالي جناب-ي والا نيساب، موته‌عالي اه‌يياب-ي سلطه‌نه‌ت و جلاله‌ت اينتيساب، شؤوكه‌ت و عظه‌مه‌ت قيباب-ي محه‌ببه‌ت و مه‌ودده‌ت اطوار، خوسروو-ي رفيع قدر-ي عالي تبار، معديله‌ت دييارينين آرايه‌نده‌سي و فرمانره‌واليق مماليكينين زئيبه‌نده‌سي، .... پاديشاهلارينين شهريياري، .... نامدارلارينين نامداري، نمسه ويلايه‌تينين پاديشاهي، فره‌نگييه طاييفه‌سينين سروه‌ر-ي خورشيد كولاهي!
تحرير و به‌ياندان افزون مراتيب-ي محه‌ببه‌ت و دوستلوق، و تقريري-ي ليساندان بيرون مراسيم-ي ايتتيحاد و آشيناليق ايلقا و ايظهاريندان سونرا، مرفوع-ي راي-ي خورشيد ضييا و مشهود-ي ضمير-ي مونير-ي قمه‌ر ائعتيلا اولدور كيم، هميشه آبا و اجداد-ي عيظام-ي جننه‌ت مكانيميز و طبه‌قه-يي مسيحييه پاديشاهلارينين مابئينينده، خوصوص اول پاديشاه-ي والاجاه ايله‌ن، طريقه-يي محه‌ببه‌ت و دوستلوق و رابيطه-يي اولفه‌ت و يئگانه‌ليك مورعي و مسلوك و ابواب-ي خوصوصييه‌ت و آشيناليق مفتوح اولوب، طره‌فئينده‌ن سوخه‌ندان ائلچيله‌ر محه‌ببه‌ت انگيز نامه‌له‌ر ايله‌ن موته‌واتير آمد-و شود ائده‌رله‌ر ايدي.
شيمدي كي موقته‌ضا-يي قضا و تقديرات-ي آسومانيده‌ن، جننه‌ت مكان، فيردووس آشييان بابام "عليه الرحمه" حضره‌تله‌رينين واقيعه-يي حاييله‌سي سانيح اولوب، بو جهان-ي فانيده‌ن ساراي-ي باقييه ايرتيحال ائتدي، تووفيقات-ي ايلاهيده‌ن سرير-ي فله‌ك ريفعه‌ت-ي شاهي و اؤوره‌نگ-ي گردون روتبه‌ت-ي شهه‌نشاهي، ذات-ي معديله‌ت صيفه‌ت-ي هومايونوم ايله زئيب-و زينت بولوب، ساحه‌ت-ي ايران زمين، كي خولاصه–يي عرصه-يي عاله‌م و تختگاه-ي كييان و جمدير، نسيم-ي ايقباليم ايله نوزهه‌ت و طراوه‌ت بولدو، همان قاعيده بلكي آندان زيياده اول حضره‌ت-ي رفيع منزيله‌ت ايله‌ن طريقه-يي محه‌ببه‌ت و دوستلوق و ايتتيحاد و يئگانه‌ليك منظور قيليب، موقتضا-يي رافه‌ت-ي جيبيللي، سيزده‌ن همواره قرارداد-ي خاطيري عاطير و مكنون-ي ضمير-ي مونير-ي صداقه‌ت مآثيريميز اولدور كيم، بو سيلسيله-يي عالييه‌نين دوستلاري و خئيرخاهلاري ايله‌ن اولفه‌ت و ايتتيحاد مقاميندا اولوب، مابئينيميزده رسم-ي خوصوصييه‌ت مورعي و طريق-ي موغاييره‌ت مسلوب اولا!
اونا بيناان، ايظهار-ي دوستلوق و بادي-يي آشيناليق اوچون بو نامه-يي محه‌ببه‌ت نيشان جانيب-ي عاليله‌رينه مرقوم-ي قله‌م-ي ايتتيحاد اولدو. "بحمدالله و المنه" احوال-ي خئير مه‌آليميز احيببا و دوستلار و بو دودمان-ي عاليشانين نيكخاهلاري مقصه‌د و مودده‌عاسينجا خئير و خوبلوق ايله گوذه‌راندير و اصلا بير امير كي ذرره قده‌رينجه مؤوجيب-ي ايكراه-ي خاطير-ي اؤولييا-يي دئوله‌تيميز اولا واقيع دئييلدير.
تره‌صصود و تره‌ققوب مكاريم-ي عاليله‌رينده‌ن اولدور كيم، اول طره‌فده‌ن داخي جننه‌ت مكان فيردؤوس آشييان بابام زامان-ي شريفينده‌ن زيياده، طريقه-يي محه‌ببه‌ت مسلوك اولوب، صداقه‌ت نيشان مكتوبلار و "فصيح البيان" ائلچيله‌ر ايرساليندان خالي اولماييب، هميشه موحه‌رريك-ي سيلسيله-يي ويداد و فاتيح-ي ابواب-ي ايتتيحاد اولالار و هر گونه روجوعلاري بو ديياردا وار ايسه، يئگانه‌ليك اوزه‌رينده‌ن ائعلام ائده‌له‌ر، كي ته‌ووججوه-ي هومايونوموز اونون حوصولونا مبذول اولا و اصلا موغاييره‌ت و بيگانه‌ليك تجويز ائتمييه‌له‌ر.
چون غره‌ض ايظهار-ي محه‌ببه‌ت و دوستلوق ايدي، زيياده ايطناب اولونمادي. سلطه‌نه‌ت و كامرانليق اييام-ي مونهيج-ي ريضا-يي سوبحاني بيرله مقرون و عاقيبه‌تله‌ري خئيره مشحون اولا!
بيرينجي صفي شاه صفه‌وي (١٦٤٢- ١٦٢٨) طره‌فينده‌ن ١٦٣٠نجي ايلده آووستورييا ايمپاراتورو و ماجاريستان قيرالي ايكينجي فئرديناندˊا گؤنده‌ريله‌ن توركجه مكتوب
Birinci Səfişah Səfəvi’nin (1628-1642) tərəfindən 1630 uncu ildə Avusturiya imparatoru və Macaristan qıralı İkinci Ferdinand’a göndərilən Türkcə məktub
Müizz ül-bi-l dövlə və-l əzəmə və iqbal, Çazar pâdişahları həzrətlərinə:
Âli cənab-i vâla nisab, mütəali əyab-i səltənət və cəlalət intisab, şövkət və əzəmət qibab-i məhəbbət ətvar, xosrov-i rəfi’ qədr-i âli təbar, mə’dələt diyârının ârâyəndəsi və fərmanrəvalıq məmâlikinin zeybəndəsi, .... pâdişahlarının şəhriyarı, .... nâmdarlarının nâmdarı, Nəmsə vilayətinin pâdişahı, Fərəngiyyə tâyifəsinin sərvər-i xorşid külahı!
Təhrir və bəyandan əfzun mərâtib-i məhəbbət və dostluq və təqrir-i lisandan birun mərasim-i ittihad və âşinalıq ilqa və izharından sonra, mərfü’-i rə’y-i xorşid ziya və məşhud-i zəmir-i münir-i qəmər e’tila oldur kim, həmişə âba və əcdâd-i izam-i cənnət məkanımız və təbəqə-yi Məsihiyyə pâdişahlarının mâbeynində, xusus ol pâdişah-i vâlâcah ilən, təriqə-yi məhəbbət və dostluq və râbitə-yi ülfət və yegânəlik mər’i və məsluk və əbvab-i xususiyyət və dostluq məftuh olub, tərəfeyndən süxəndan elçilər məhəbbətəngiz nâmələr ilən mütəvatir âməd və şüd edərlər idi.
Şimdi ki müqtəza-yi qəza və təqrirat-i âsümanidən cənnət məkan, firdövs âşiyan Baba’m əleyh ər-rəhmə həzrətlərinin vâqiə-yi hâiləsi sanih olub, bu câhan-i fânidən sâray-i bâqiyə irtihal etdi, tovfiqat-i ilâhidən sərir-i fələk rif’ət-i şâhi və övrəng-i gərdun rütbət-i şəhənşâhi zât-i mə’dilət sifət-i humayunum ilə zeyb və zinət bulub, sâhət-i İran zənim, ki xülasə-yi ərsə-yi âləm və təxtgâh-i Kiyan və Cəm’dir, nəsim-i iqbalım ilə nüzhət və təravət buldu, həman qâ’idə bəlkə andan ziyâdə ol həzrət-i rəfi’ mənzilət ilən təriqə-yi məhəbbət və dostluq və ittihad və yegânəlik mənzur qılıb, müqtəza-yi rə’fət-i cibilli, sizdən həmvarə qərardâd-i xâtir-i âtir və məknun-i zəmir-i münir-i sədaqət məasirimiz oldur kim, bu silsilə-yi âliyənin dostlar və xeyrxahları ilən ülfət və ittihad məqamında olub, mâbeynimizdə rəsmi xususiyyət mər’i və təriq-i muğayirət məslub ola!
Ona binaən, izhâr-i dostluq və bâdi-yi âşinalıq üçün bu nâmə-yi məhəbbət nişan cânib-i âlilərinə mərqum-i qələm-i ittihad oldu. Bi həmdüllah və l-minnə əhval-i xeyr məalımız əhibba və dostlar və dûdman-i âlişanın nikxahları məqsəd və müddəasınca xeyr və xubluq ilə güzərandır və əsla bir əmr ki zərrə qədərincə mövcib-i ikrâh-i xâtir-i övliya-yi dövlətimiz ola vâqi deyildir.
Tərəssüd və tərəqqüb məkârim-i âlilərindən oldur kim, ol tərəfdən daxi cənnət məkan, firdövs âşiyan Baba’m zaman-i şərifindən ziyadə, təriqə-yi məhəbbət məsluk olub, sədâqət nişan məktublar və fəsih əl-bəyan elçilər irsâlından xâli olmayıb, həmişə mühərrik-i silsilə-yi vidad və fâtih-i əbvab-i ittihad olalar. Və hər günə rücu’ları bu diyarda var isə, yegânəlik üzərindən e’lâm edələr, ki təvəccüh-i humayunumuz onun husuluna məbzul ola və əsla muğayirət və bigânəlik təcviz etməyələr.
Çün qərəz izhâr-i məhəbbət və dostluq idi, ziyâdə itnab olunmadı. Səltənət və kamrəvanlıq, əyyâm-i mənhic-i riza-yi sübhani birlə, məqrun və aqibətləri xeyrə məşhun ola!
قايناقQaynaq-:
İran Şahlarının İki Türkçe Mektubu. Dr. Fekete Layoş. TÜRKİYAT MECMUASI, Cilt V-VI (1 934-36), 247-269
Avusturyanın Viyana arşivi: Haus -, Hof – und Staatsarchive, Turkcica, Urkunden cca. 1630.
نفسهاي تركي عباس سوم صفوي
Dədəmoğlu’nun Deyişləri (Nəfəsləri)
ددهم اوغلو′نون دئييشله‌ري (نفه‌سله‌ري)
نفسهاي تركي عباس سوم صفوي
Deyiş - دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 81/33)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٣٣-٨١)
1
Könül sənə bir nəsihət eyləyim كؤنول سنه بير نصيحه‌ت ائيله‌ييم
Saqın mürvət qapısından ayrılma ساقين موروه‌ت قاپيسيندان آيريلما
Haq Məhəmməd Əli virdin söyləyim حق محه‌ممه‌د علي ويردين سؤيله‌ييم
Birdə bağlan, ikilikdə yorulma بيرده باغلان، ايكيليكده يورولما
2
Həsən Hüseyn’dir imamlar mərdi حسه‌ن حوسئين`دير ايمانلار مردي
Şəhidlər ulusu, qazilər virdi شهيدله‌ر اولوسو، غازيله‌ر ويردي
Zeynəl Abidin’lə Baqır da gördü زئينه‌ل عابيدين`له باقير دا گؤردو
Anların gördüyü yoldan ayrılmaآنلارين گؤردويو يولدان آيريلما
3
Cəfər’in elmində Musa-yi Kazımجعفه‌ر`ين عئلمينده موسا-يي كاظيم
Rıza yolunda bağlıdır özümريضا يولوندا باغليدير اؤزوم
Taqı’ya, Naqı’ya ərsin niyazımتاقي`يا، ناقي`يا ارسين نييازيم
Pirin nəzərində dardan ayrılmaپيرين نظه‌رينده داردان آيريلما
4
Dün gün Əskəri’yə eylə virdiniدون گون عسكه‌ري`يه ائيله ويرديني
Bağlayıban qədim bəklə yurdunu باغلاييبان قديم بكله يوردونو
Haq’dan qeyri kimsə bilməz dərdiniحاقدان غئيري كيمسه بيلمه‌ز درديني
Saqın o Haq bilməz diyə darılmaساقين او حاق بيلمه‌ز دييه داريلما
5
Sahib Zaman gəlsin yaram bağlasınصاحيب زامان گلسين يارام باغلاسين
Gülşən etsin, qəmli könlüm əyləsinگولشه‌ن ائتسين، غملي كؤنلوم اه‌يله‌سين
Dədəmoğlu’n divana qeyd eyləsinددهم اوغلو`ن ديوانا قئيد ائيله‌سين
Bunda sorul, yarın anda sorulmaبوندا سورول، يارين آندا سورولما
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 67/.98.)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٩٨-٦٧)
1
Sabahın səhərdə durdumساباهين سحه‌رده دوردوم
Sığındım Şâh-ı Mərdan’aسيغينديم شاه-ي مردان`ا
Allah dedim yola girdimآللاه دئديم يولا گيرديم
Sığındım şâh-ı Mərdan’aسيغينديم شاه-ي مردان`ا
2
Ustadım Məhəmməd Əliاوستاديم محه‌ممه‌د علي
Sənən mö’minlərin əliسنه‌ن مؤمينله‌رين الي
Tâ əzəldən dedim bəliتا ازلده‌ن دئديم بلي
Sığındım Şâh-ı Mərdan’aسيغينديم شاه-ي مردان`ا
3
Həsən Hüseyin’dir virdimحسه‌ن حوسئيين`دير ويرديم
Şah imam Zeynəl’ə ərdimشاه ايمام زئينه‌ل`ه ارديم
İmam Baqır’a üz sürdümايمام باقير`ا اوز سوردوم
Sığındım Şâh-ı Mərdan’aسيغينديم شاه-ي مردان`ا
4
İmam Cəfər‘dəndir eşqimايمام جعفه‌ر`ده‌ندير عئشقيم
Xəyalı ənbər-i müşkümخه‌يالي عنبه‌ر-ي موشكوم
Musa’yı Rıza’ya düşdümموسا`يي ريضا`يا دوشدوم
Sığındım Şâh-ı Mərdan’aسيغينديم شاه-ي مردان`ا
5
Taqı Naqı Əskəri’dən تاقي ناقي عسكه‌ري′ده‌ن
Tâ ələstdən, bəridən تا اله‌ستده‌ن، بريده‌ن
Batın qılıcın yürüdən باطين قيليجين يوروده‌ن
Sığındım Şâh-ı Mərdan’a سيغينديم شاه-ي مردان′ا
6
Dədəmoğlu mürvət amanددهم اوغلو موروه‌ت آمان
Yoxdur özümüzdə gümanيوخدور اؤزوموزده گومان
Şah Mehdi-yi Sahib Zamanشاه مئهدي-يي صاحيب زامان
Sığındım Şâh-ı Mərdan’aسيغينديم شاه-ي مردان′ا
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
)Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 58/150)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ١٥٠-٥٨)
1
Sabahın səhərində oyandımساباهين سحه‌رينده اويانديم
Dostum gəlir gülə güləدوستوم گلير گوله گوله
Çıxmış gəlir otağındanچيخميش گلير اوتاغيندان
Ağ qolların sala salaآغ قوللارين سالا سالا
2
Yar gülə gülə gəlincəيار گوله گوله گلينجه
Güllər açılır gülüncəگول.لهر آچيلير گولونجه
Məhəbbət gülün bulunca محه‌ببه‌ت گولون بولونجا
Görür oynar d’ola d’ola گؤرور اوينار دولا دولا
3
Aşığın bəndi boşanırعاشيقين بندي بوشانير
Ənər türaba döşənirانه‌ر تورابا دؤشه‌نير
Rəhmət quşağın quşanırرحمه‌ت قوشاغين قوشانير
Ərdən himmət ala alaارده‌ن هيممه‌ت آلا آلا
4
Ər himməti almayanınار هيممه‌تي آلمايانين
Eşq gölünə dalmayanınعئشق گؤلونده دالمايانين
Müştərisin bulmayanınموشته‌ريسين بولمايانين
Bu gümandır qala qala بو گوماندير قالا قالا
5
Haq müştərisin bulmalıحاق موشته‌ريسين بولمالي
Özgə bazarlıq qılmalıاؤزگه‌بازارليق قيلمالي
Muradlar hasıl olmalıمورادلار حاصيل اولمالي
Haq cəmi’nə gələ gələحاق جمعي′نه گله گله
6
Haq cəmi’nin niyazınıحاق جمعي′نين نييازيني
Nə xub əkmişlər düzünüنه خوب اكميشله‌ر دوزونو
Bir dəxi görsəm üzünüبير دخي گؤرسه‌م اوزونو
Çəşmim yaşın silə siləچشميم ياشين سيله سيله
7
Dədəmoğlu qəm üstünəددهم اوغلو غم اوستونه
Yaram gəlir əm üstünəيارام گلير ام اوستونه
Dəm edərlər dəm üstünəدم ائده‌رله‌ر دم اوستونه
Nur qədəhlər dola dolaنور قده‌حله‌ر دولا دولا
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dərə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 87/152)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ١٥٢-٨٧)
1
Nə gözəl yaratmış Haq təala Allah نه گؤزه‌ل ياراتميش حاق تعالا آللاه
Hüsnün münəvvərdir güldən ziyadə حوسنون مونه‌ووه‌ردير گولده‌ن زيياده
Camalın şovquna doyulmaz ey can جامالين شووقونا دويولماز ائي جان
Pârəsincə zülfün teldən ziyadə پاره‌سينجه زولفون تئلده‌ن زيياده
2
Şad olub gülüncə güllər açıldı شاد اولوب گولونجه گول.لهر آچيلدي
Zəbanından ləl-ü gövhər saçıldıزبانيندان لعل-و گؤوهه‌ر ساچيلدي
Hüsnün kitabından müşkül seçildiحوسنون كيتابيندان موشكول سئچيلدي
Dişlərin dür, ləbin baldan ziyadəديشله‌رين دور، لبين بالدان زيياده
3
Kipriyin ox, qaşın bənzər kamana كيپرييين اوخ، قاشين بنزه‌ر كامانا
Çəşmin cəllad olmuş həmlə edər cana چشمين جللاد اولموش حمله ائدهر جانا
Ulusun, misalın yoxdur bir dənə اولوسون، ميثالين يوخدور بير دنه
(Bəylərin zər-i fil fildən ziyadə به‌يله‌رين زري فيل فيلده‌ن زيياده ؟؟؟)
4
Kamalın binəhayətdir, sorulmaz كامالين بي‌نهايه‌تدير، سورولماز
Bir ləhzə üzün görməsəm durulmaz بير لحظه اوزون گؤرمه‌سه‌م دورولماز
Hər dəm gəlir yoxlar gönül, yorulmazهر دم گلير يوخلار گؤنول، يورولماز
Uçan quşdan, əsən yeldən ziyadə اوچان قوشدان، اسه‌ن يئلده‌ن زيياده
5
Dədəmoğlu ayıdır böylə bir asılددهم اوغلو آييدير بؤيله بير آصيل
Saçın sünbül, qəddin səlvidən usul ساچين سونبول، قددين سلويده‌ن اوصول
Açıb ağ qolların ləhmikə lahmi olآچيب آغ قوللارين لحميكه لحمي اول
Dolansın boynuma şaldan ziyadə دولانسين بوينوما شالدان زيياده
-----------------------------------------------------------
Oniki Başra (İmam) -اون ايكي باشرا (ايمام)
Deyiş-دئييش
(Həsən Dərə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 80/32)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٣٢-٨٠)
1
Gəldim gedər oldum dar-ı fənadan گلديم گئده‌ر اولدوم دار-ي فنادان
Ədna gönlüm dörd nəsnədən geçmədi ادنا گؤنلوم دؤرد نسنه‌ده‌ن گئچمه‌دي
Biri didar, biri cənnət, məhbub’dan, mey’dən بيري ديدار بيري جننه‌ت، محبوب′دان مئي′دن
Qeyri kimsələrə sırrın açmadı غئيري كيمسه‌له‌ره سيررين آچمادي
2
Didarsız cənnəti, məhbubsuz meyi ديدارسيز جننه‌تي محبوبسوز مئيي
Versələr neylərəm sən ədna diyiوئرسه‌له‌ر نئيله‌ره‌م سن ادنا دييي؟؟؟
Budur aşıqların ərkanı həmdiبودور آشيقلارين اركاني حمدي
Aşıq, bâdəsin yad əlindən içmədiآشيق، باده‌سين ياد الينده‌ن ايچمه‌دي
3
Yar bâdə doldurub qarşımdan gəlsə يار باده دولدوروب قارشيمدان گلسه
Qaldırıb niqabın şad olub gülsə قالديريب نيقابدان شاد اولوب گولسه
Qüşad məşrəb ilə xub nəzər qılsa گوشاد مشره‌ب ايله خوب نظه‌ر قيلسا
âriflər bu lütfə baha biçmədi عاريفله‌ر بو لوطفه باها بيچمه‌دي
4
Əli Məhəmməd’dir Məhəmməd Əliعلي محه‌ممه‌د′دير محه‌ممه‌د علي
Həsən Hüseyin’dir bir dalın gülü حسه‌ن حوسئين′دير بير دالين گولو
İmam Zeynəl İmam Baqır’ın seliايمام زئينه‌ل ايمام باقير′ين سئلي
Arxım bəndim qeyri gölə geçmədiآرخيم، بنديم غئيري گؤله گئچمه‌دي
5
İmam Cə’fər göründü ya gözümə ايمام جعفه‌ر گؤروندو يا گؤزومه
Kazım’ın pâyını sürsəm üzümə كاظيم′ين پاييني سورسه‌م اوزومه
Rıza’dan bir nur doğdu özümə ريضا′دان بير نور دوغدو اؤزومه
Qeyri sevda gönlüm evin açmadı غئيري سئودا گؤنلوم ائوين آچمادي
6
Taqı, Naqı, imam Həsən Əskəriتاقي، ناقي، ايمام حسه‌ن عسكه‌ري
Mehdi mö’minlərin virdi, əzbəriمئهدي مؤمينله‌رين ويردي، ازبه‌ري
Dədəmoğlu cümləsinin kəmtəriددهم اوغلو جومله‌سينين كمته‌ري
Anın üçün əri ərdən səçmədi آنين اوچون ار ارده‌ن سئچمه‌دي
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 67/98)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٩٨-٦٧)
1
Allah Məhəmməd eşqinə آللاه محه‌ممه‌د عئشقينه
Yâ Əli sən gözlə bizi يا علي سن گؤزله بيزي
Sultanan könlüm köşkünə سولطانان كؤنلوم كؤشكونه
Yâ Əli sən gözlə bizi يا علي سن گؤزله بيزي
2
Həsən Hüseyin kânıyanحسه‌ن حوسئين كانييان
İmam Zeynəl irfanıyanايمام زئينه‌ل عيرفانييان
Biz günahkâr, sən qəniyənبيز گوناهكار، سن غنييه‌ن
Yâ Əli sən gözlə biziيا علي سن گؤزله بيزي
3
İmam Baqır baş tacıyan ايمام باقير باش تاجييان
Lə’l-ü gövhər əlacıyan لعل-و گؤوهه‌ر علاجييان
Dərdlilərə duacıyan دردليله‌ره دوعاجييان
Yâ Əli sən gözlə bizi يا علي سن گؤزله بيزي
4
İmam Cə’fər Musa rızaايمام جعفه‌ر موسا ريضا
Sidqinən sığındıq sizə صيدقينده‌ن سيغيندي سيزه
İmdad eyləyən yalnızaايمداد ائيله‌يه‌ن يالنيزا ا
Yâ Əli sən gözlə bizi يا علي سن گؤزله بيزي
5
Taqı Naqı’nın xavası تاقي ناقي′نين خاواصي
Əskəri’nin muhibbisi عسكه‌ري′نين موحيببيسي
Sahib-zaman şah Abbas’ı صاحيب زامان شاه عابباس′ي
Yâ Əli sən gözlə bizi يا علي سن گؤزله بيزي
6
Mən də Dədəm, sözüm Haq من ده ددهم، سؤزوم حاق
Sənin lütf-ü ehsanın çox سنين لوطف-و ائحسانين چوخ
Səndən qeyri kimsəmiz yox سنده‌ن غئيري كيمسه‌ميز يوخ
Yâ Əli sən gözlə biziيا علي سن گؤزله بيزي
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dəmirxan’ın Dəftərindən)
1
Həsrətin ciyərim büryan eylədiحسره‌تينده‌ن جييه‌ريم بوريان ائيلهدي
Gözlərəm yolların gəl əfəndim gəlگؤزله‌ره‌م يوللارين، گل افه‌نديم گل
Qalxdı gönül quşu covlan eylədiقالخدي گؤنول قوشو جؤولان ائيلهدي
Gözlərəm yolların gəl əfəndim gəlگؤزله‌ره‌م يوللارين، گل افه‌نديم گل
2
Əvvəl sən axır sən geçməzəm səndənاه‌ووه‌ل سن آخير سن گئچمه‌زه‌م سنده‌ن
Bunca məhəbbətin çıxar mı candan بونجا محه‌ببه‌تين چيخار مي جاندان؟
Qalxdı göç eylədi kövn-ü məkandanقالخدي گؤچ ائيلهدي كؤون-و مكاندان
Gözlərəm yolların gəl əfəndim gəlگؤزله‌ره‌م يوللارين، گل افه‌نديم گل
3
Urum sofuları bildiyin şaşdıاوروم صوفولاري بيلدييين شاشدي
Rəqiblər çox oldu, pək həddən aşdıرقيبله‌ر چوخ اولدو، پك حدده‌ن آشدي
Şimdi qeyrət Şâh-ı Mərdan’a düşdüشيمدي غئيره‌ت شاه-ي مردان′ا دوشدو
Gözlərəm yolların gəl əfəndim gəlگؤزله‌ره‌م يوللارين، گل افه‌نديم گل
4
Xorasan’dan qalxdı hind’i yararaqخوراسان′دان قالخدي هيند′ي ياراراق
Kâfirləri top top etdi yararaqكافيرله‌ري توپ توپ ائتدي ياراراق
Cümləsinə usul nizam verərəkجومله‌سينه اوصول نيظام وئره‌ره‌ك
Gözlərəm yolların, gəl əfəndim gəlگؤزله‌ره‌م يوللارين گل افه‌نديم گل
5
Dədəmoğlu Allah Allah diyəlimدده اوغلو آللاه آللاه دييه‌ليم
Gəl nəfsaniyəti eldən qovalımگل نفسييه‌تي ائلده‌ن قوواليم
Əmir buyruq Haq’dan, biz neyləyəlimامير بويروق حاق′دان، بيز نئيله‌يه‌لْيم
Gözlərəm yolların, gəl əfəndim gəlگؤزله‌ره‌م يوللاري گل افه‌نديم گل
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
1
Məhəmməd Əli’yi candan sevərsənمحه‌ممه‌د علي′يي جاندان سئوه‌رسه‌ن
Varınca bir tel ver pirimə durnamوارينجا بير تئل وئر پيريمه دورنام
Həsən Hüseyin’dən imdad umarsanحسه‌ن حوسئين′دن ايمداد اومارسان
Varınca bir tel ver pirimə durnamوارينجا بير تئل وئر پيريمه دورنام
2
Ol imam Zeynəl’in qonca gülləriاول ايمام زئينه‌ل′ين غونچا گولل.ه‌ري
Baqır qılavuzdur sürər yollarıباقير قيلاووزدور سوره‌ر يوللاري
Sevərəm dostumun zülfün telləriسئوهرهم دوستومون زولفون تئلله‌ري
Varınca bir tel ver pirimə durnamوارينجا بير تئل وار پيريمه دورنام
3
Cə’fər-i sadıq ta Musa-yi Kâzim جعفه‌ر-ي صاديق تا موسا-يي كاظيم
İmam Rıza’ya bağlıdır özümايمام ريضا′يا باغليدير اؤزوم
Əmanəti sənə ey ulu əzimامانه‌تي سنه ائ اولو عظيم
Varınca bir tel ver pirimə durnamوارينجا بير تئل وئر پيريمه دورنام
4
İmam Taqı da şah Əli Naqıايمام تاقي ده شاه علي ناقي
Həsən Əli Əskəri çəşmim çırağıحسه‌ن علي عسكه‌ري چشميم چيراغي
Yerin göyün arşın kürsün dirəyiيئرين گؤيون عرشين كورسون ديره‌يي
Varınca bir tel ver pirimə durnamوارينجا بير تئل وئر پيريمه دورنام
5
Əyər durnam Kərbəla’ya varırsanاه‌يه‌ر دورنام كربه‌لا′يا واريرسان
Nəcəf’dəki türbəyə də uğrarsanنجه‌ف′ده كي توربه‌يه ده اوغرارسان
Şu Anadolu’dan suval sorarsanشو آنادولو′دان سووال سورارسان
Halımı xəbər ver Əli’yə durnamحاليمي خبه‌ر وئر علي′يه دورنام
6
Dədəmoğlu Haq’dan tutduq dərmanıددهم اوغلو حاق′دان توتدوق درماني
Küfür dəryasında bulduq imanıكوفور درياسيندا بولدوق ايماني
Sevərsən Mehdi-yi sahib zaman’ıسئوه‌رسه‌ن مئهدي-يي صاحيب زامان′ي
Varınca bir tel ver pirimə durnamوارينجا بير تئل وئر پيريمه دورنام
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dəmirxan’ın dəftərindən)
1
Bir dərəyə vardım suyu səs verirبير دره يه وارديم، سويو سس وئرير
Bir öyrənci xocasına dərs verirبير اؤيره نجي خوجاسينا درس وئرير
Şah Hüseyin’dir Kərbəla’da yas verirشاه حوسئين′دير كربلا′دا ياس وئرير
Ah sənin dərdlərin İmam Hüseyinآه سنين دردله‌رين، ايمام حوسئين
2
Geyiklər gəldi də ərlər sağmadıگئييكله‌ر گلدي ده، ارله‌ر ساغمادي
Ay günəş tutuldu, gün də doğmadıآي گونش توتولدو، گون ده دوغمادي
Rəhmətlər kəsildi, yağmur yağmadıرحمه‌تله‌ر كسيلدي، ياغمور ياغمادي
Ah sənin dərdlərin İmam Hüseyinآه سنين دردله‌رين، ايمام حوسئين
3
Duyun imam Hüseyin’ə netdilərدويون ايمام حوسئين′ه نئتديله‌ر
Kəlləsini top edib də atdılarكلله‌سينين توپ ائديب ده آتديلار
Cübbələr giyib də horon təpdilərجوببه‌له‌ر گيييب ده هورون تپديله‌ر
Ah sənin dərdlərin İmam Hüseyinآه سنين دردله‌رين، ايمام حوسئين
4
Əlin kəsdi bir Allah’ın zalımıالين كسدي بير آللاه′ين ظاليمي
O da bildi nec’olacaq halınıاو دا بيلدي نئج اولاجاق حاليني
Ay tutuldu gün devşirdi nurunuآي توتولدو گون دئوشيردي نورونو
Şu sənin dərdlərin İmam Hüseyinشو سنين دردله‌رين ايمام حوسئين
5
Bir su vermədilər ol adil xanaبير سو وئرمه‌ديله‌ر اول عاديل خانا
Yedilər içdilər həm qana qanaيئديله‌ر ايچديله‌ر هم قانا قانا
Çox fiqan eylədi Şəhriban anaچوخ فيغان ائيلهدي شهريبان آنا
Şu sənin dərdlərin İmam Hüseyinشو سنين دردله‌رين ايمام حوسئين
6
Kəsik başı orta yerə qoydularكسيك باشي اورتا يئرده قويدولار
Sevindilər oh Hüseyin dedilərسئوينديله‌ر اوه حوسئين دئديله‌ر
Siyah saçın al qanlarla yudularسيياه ساچين آل قانلارلا يودولار
Şu sənin dərdlərin İmam Hüseyinشو سنين دردله‌رين ايمام حوسئين
7
Dədəmoğlu bax Yezid’in qəsdinəددهم اوغلو باخ يئزيد′ين قصدينه
Əskərini çəkmiş gəlir üstünəعسكه‌ريني چكميش گلير اوستونه
Böylə zülüm mü olur Əli nəslinəبؤيله ظولوم مو اولور علي نسلينه
Şu sənin dərdlərin İmam Hüseyin شو سنين دردله‌رين ايمام حوسئين
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 16/31)
(حسن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٣١-١٦)
Gəl gönül oxu vird-i Haq Məhəmməd ya Əliگل گؤنول اوخو ويرد-ي حاق محه‌ممه‌د يا علي
La fəta illa Əli, la Seyf illa Zülfiqarلا فتا ايللا علي، لا سئيف ايللا ذولفيقار
Hüsn-i xulqu Rıza’ya satgılan, degil bəliحوسن-ي خولقو ريضا′يا ساتگيلان، دئگيل بلي
La fəta illa Əli, la seyf illa Zülfiqarلا فتا ايللا علي، لا سئيف ايللا ذولفيقار
Şah Hüseyn’in Kərbəlasın, imam Zeynəl Abidinشاه حوسئين′ين كربلاسين، ايمام زئينه‌ل عابيدين
Məhəmməd Baqır’ı, Cə’fər elmin oxur əhl-i dinمحه‌ممه‌د باقير′ي، جعفه‌ر عئلمين اوخور اهل-ي دين
Övla bildim cümləsindən əvvəl İmam ərkanınاؤولا بيلديم جومله‌سينده‌ن اه‌ووه‌ل ايمام اركانين
La fəta illa Əli, la seyf illa Zülfiqarلا فتا ايللا علي، لا سئيف ايللا ذولفيقار
Musa Kazim Rıza’ya razı qıl kəndi özünموسا كاظيم ريضا′يا راضي قيل كندي اؤزون
(Virdin olsun bu isimlər, arın pesəng-i pisdən özün(ويردين اولسون بو ايسيمله‌ر، آرين پسنگ-ي پيسده‌ن اؤزون ؟؟؟؟
Hər dayim dərgaha eylə yöndəmin, qıl niyazınهر داييم درگاها ائيله يؤنده‌مين، قيل نييازين
La fəta illa Əli, la seyf illa Zülfiqarلا فتا ايللا علي، لا سئيف ايللا ذولفيقار
Şah Taqı’yı həm Naqı’yı sev məhəbbətnamədənشاه تاقي′يي هم ناقي′يي سئو محه‌ببه‌ت نامهده‌ن
(Onları sevməz olursa sərin dəftərxanədən(اونلاري سئومه‌ز اولورسا سرين دفته‌رخانه‌ده‌ن ؟؟؟
Aşıqın nişanı budur Haq Məhəmməd Əli’dənعاشيقين نيشاني بودور حاق محه‌ممه‌د علي′ده‌ن
La fəta illa Əli, la Seyf illa Zülfiqarلا فتا ايللا علي، لا سئيف ايللا ذولفيقار
Dədəmoğlu yaradandan eşq əri olmaq diləدده اوغلو ياراداندان عئشق اري اولماق ديله
Çağır candan inşallah ol Sahib-Zaman gələچاغير جاندان اينشاللاه اول صاحيب زامان گله
On iki imamı sevənlər dərgaha səcdə qılaاون ايكي ايمامي سئوه‌نله‌ر درگاها سجده قيلار
La fəta illa Əli, la Seyf illa Zülfiqarلا فتا ايللا علي، لا سئيف ايللا ذولفيقار
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 86/151)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ١٥١-٨٦)
1
Kimi bulur Mövlasını كيمي بولور مؤولاسيني
Tutar əldə dərman eylərتوتار الده درمان ائيله‌ر
Kimi bilməz əcəb neylərكيمي بيلمه‌ز عجه‌ب نئيله‌ر
Ola dini güman eylər اولا ديني گومان ائيله‌ر
2
Kimi doğmuş anasındanكيمي دوغموش آناسيندان
Kimi köçmüş xanəsindənكيمي كؤچموش خانه‌سينده‌ن
Kimi almış dənəsindənكيمي آلميش دنه‌سينده‌ن
Kimi sürüb saman eylərكيمي سوروب سامان ائيله‌ر
3
Kimi nâqis, kimi câhilكيمي ناقيص، كيمي جاهيل
Kimi âqil, kimi kâmilكيمي عاقيل، كيمي كاميل
Kimi cömərt, kimi paxılكيمي جؤمه‌رت، كيمي پاخيل
Kimi özün yaman eylərكيمي اؤزون يامان ائيله‌ر
4
Kimi ârif, kimi âşiqكيمي عاريف، كيمي عاشيق
Kimi mə’şuqa ulaşıqكيمي معشوقا اولاشيق
Kimi candan bəklər ışıqكيمي جاندان بكله‌ر ايشيق
Güdər əhdi aman eylərگوده‌ر عهدي آمان ائيله‌ر
5
Dədəmoğlu bəklə yurdunدده اوغلو بكله يوردون
Zikr eylə dilində virdinذيكر ائيله ديلينده ويردين
Əl tutuban iqrar verdinال توتوبان ايقرار وئردين
Sənə iqrar iman eylərسنه ايقرار ايمان ائيله‌ر
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 19/38)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٣٨-١٩)
1
İntizaram ol gözləri məstiməاينتيظارام اول گؤزله‌ري مستينه
Neçə bir ağlar gözlərim neçə birنئچه بير آغلار گؤزله‌ريم نئچه بير
Durmaz münafıqlar düşər qəsdiməدورماز مونافيقلار دوشه‌ر قصديمه
Neçə bir yollarım bağlar neçə birنئچه بير يوللاريم باغلار نئچه بير
2
Məhəmməd Əli’yə bağlıdır bəndimمحه‌ممه‌د علي′يه باغلاديلار بنديم
Həsən Hüseyn’i sevdim inandımحسه‌ن حوسئين′ي سئوديم اينانديم
Meşə seli kimi daşdım bulandımمئشه سئلي كيمي داشديم بولانديم
Neçə bir sellərim çağlar neçə birنئچه بير سئلله‌ريم چاغلار نئچه بير
3
Zeynəl’in eşqinə girmişəm yolaزئينه‌ل′ين عئشقينه گيرميشه‌م يولا
Məhəmməd Baqır’ın sevgisi iləمحه‌ممه‌د باقير′ين سئوگيسي ايله
Almış İmam Cə’fər damqasın ələآلميش ايمام جعفه‌ر دامقاسين اله
Neçə bir sinəmi dağlar neçə birئچه بير سينهمي داغلار نئچه بير
4
Kazim Rıza‘ya olmuşum bəndəكاظيم ريضا′يا اولموشام بنده
Taqı’yi Naqı’yi sevərim candaتاقي′يي ناقي′يي سئوهرهم جاندا
Gedən geri gəlməz fâni dünyadaگئده‌ن گئري گلمه‌ز فاني دونيادا
Yad murad almadı sağlar neçə birياد موراد آلمادي ساغلار نئچه بير
5
Həsən Əskəri’dən tutdum dərmanıحسه‌ن عسكه‌ري′ده‌ن توتدوم درماني
Bu qədərincə gönlümdə şəkki gümanıبو قده‌رينجه گؤنلومده شككي، گوماني
Dədəmoğlu Mehdi sahib zaman’ı دده اوغلو مئهدي صاحيب زامان′ي
Neçə bir əfəndim bəklər neçə bir نئچه بير افه‌نديم بكله‌ر نئچه بير
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 57/149)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ١٤٩-٥٧)
1
Ginə bad yelləri əsdiگينه باد يئلله‌ري اسدي
Zülfün telinə doxunuزولفون تئلينه توخونو
Naşı gülistana basdıناشي گولوستانا باسدي
Atalım batın oxunuآتاليم باطين اوخونو
2
Hər kim ki yolundan azdıهر كيم كي يولوندان آزدي
Evliya da ondan bezdiائولييا دا اوندان بئزدي
Amənnası yol nədir sızdıآمه‌ننه‌سي يول نه‌دير سيزدي
Çevirin sofuya yaxınıچئويرين صوفويا ياخيني
3
âləm surət oğrusu olduعاله‌م صوره‌ت اوغروسو اولدو
Ötəsindən xəbər aldıاؤته‌سينده‌ن خبه‌ر آلدي
Həmən yola heyif olduهمه‌ن يولا حئييف اولدو
Gedər qalmadı çəkiniگئده‌ر قالمادي چكيني
4
Dilindədir halı yoxdurديلينده‌دير حالي يوخدور
Heç birində əli yoxdurهئچ بيرينده علي يوخدور
İqrarına bəli yoxdurايقرارينا بلي يوخدور
Süküt tutmaz diliniسوكوت توتماز ديليني
5
Dədəmoğlu buna nə etsinددهم اوغلو بونا نه ائتسين
Çəkilib xəncərə getsinچكيليب خنجه‌ره گئتسين
Doxsan min ər yardım etsinدوخسان مين ار يارديم ائتسين
Şöylə zülmətdən saqınشؤيله ظولمه‌تده‌ن ساقين
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dəmirxan’ın Dəftərindən)
1
Dərgaha gələn ərənlərدرگاها گله‌ن اره‌نله‌ر
Mərhəba xoş gəldinizمرحه‌با خوش گلدينيز
Doğru sayah mı yolunuzدوغرو ساياه مي يولونوز؟
Mərhəba xoş gəldinizمرحه‌با خوش گلدينيز
2
Bugün mən pirimi gördümبوگون من پيريمي گؤردوم
Baxçasında gülün dərdimباخچاسيندا گولون درديم
Me’racda Məhəmməd’i gördümمئعراجدا محه‌ممه‌د′ي گؤردوم
Mərhəba xoş gəldiniz مرحه‌با خوش گلدينيز
Yırlaşım (Naqarat) –ييرلاشيم (ناقارات)
Ya Əli səndən mədədيا علي سنده‌ن مده‌د
İstərəm səndən mədədايسته‌ره‌م سنده‌ن مده‌د
Bir qul Haq’dan qorxmazsaبير قول حاق′دان قورخمازسا
Qorxaram ondan mədədقورخارام اوندان مده‌د
3
Dədəmoğlu ellərinizددهم اوغلو ائلله‌رينيز
Xoşca qoxar güllərinizخوشجا قوخار گولله‌رينيز
Nərdən gəlir yollarınızنرده‌ن گلير يوللارينيز
Mərhəba xoş gəldinizمرحه‌با خوش گلدينيز
Yırlaşım (Naqarat) -ييرلاشيم (ناقارات)
Ya Əli səndən mədədيا علي سنده‌ن مده‌د
İstərəm səndən mədədايسته‌ره‌م سنده‌ن مده‌د
Bir qul Haqdan qorxmayırبير قول حاقدان قورخمايير
Qorxaram ondan mədədقورخارام اوندان مده‌د
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
)Həsən Dərə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 20/39)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٣٩-٢٠)
1
Ərənlər meydanı qurulu yaydırاره‌نله‌ر مئيداني قورولو يايدير
Hər kamankeş çəkib doldurabilməzهر كامانكئش چكيب دولدورابيلمه‌ز
âriflər üz sürər ol xâk-i paydırعاريفله‌ر سوره‌ر اول خاك- يايدير
Sərsərilər özün öldürəbilməzسرسه‌ريله‌ر اؤزون اؤلدوره‌بيلمه‌ز
2
Sərsəri gəzmədən ıssı qılınmazسرسه‌ري گزمه‌ده‌ن ايسسي قيلينماز
Candan geçməyincə cânan bulunmazجاندان گئچمه‌يينجه جانان بولونماز
Əyyamsız dəryaya gəmi salınmazاه‌ييامسيز دريايا گمي سالينماز
Dəymə rəyis mənzil aldırabilməzده‌يمه ره‌ييس منزيل آلديرابيلمه‌ز
3
Aşıqlar eşqilən didar gözətirآشيقلار عئشقيله‌ن ديدار گؤزه‌تير
Mə’şuqun camalı güldən təzədirمعشوقون جامالي گولده‌ن تزه‌دير
Hirsə nəfsə cəfa qılmaq qəzadırحيرضه نفسه جفا قيلماق قضادير
İncilər nəfsini öldürəbilməzاينجيله‌ر نفسيني اؤلدوره‌بيلمه‌ز
4
ârif olmayanlar özün yuyamazعاريف اولمايانلار اؤزون يوياماز
Devr-i zaman gəlir geçər doyamazدئور-ي زامان گلير گئچه‌ر دوياماز
Malından verməyən cana qıyamazماليندان وئرمه‌يه‌ن جانا قيياماز
Boş gedər xurcunu doldurubilməzبوش گئده‌ر، خورجونو دولدورابيلمه‌ز
5
Dədəmoğlu kəndi halın görə görددهم اوغلو كندي حالين گؤره گؤر
Ol gerçək ərlərə üzün sürə görاول گرچه‌ك ارله‌ره اوزون سوره گؤر
İradət kimyadır, möhkəm dura görايراده‌ت كيميادير، مؤحكه‌م دورا گؤر
Kimsə ömrün bâqi qıldırabilməzكيمسه عؤمرون باقي قيلديرابيلمه‌ز
-----------------------------------------------------------
Oniki Başra (İmam) -اون ايكي باشرا (ايمام)
Deyiş-دئييش
Mədəd hey Allah’ım mədədمده‌د هئي آللاه′يم مده‌د
Gəl dərdimə dərman eyləگل درديمه درمان ائيله
Yetiş ya Məhəmməd Əliيئتيش يا محه‌ممه‌د علي
Gəl dərdimə dərman eyləگل درديمه درمان ائيله
Həsən Hüseyin eşqinəحسه‌ن حوسئين عئشقينه
Sən yardım eylə düşkünəسن يارديم ائيله دوشكونه
İmam Zeynəl’in eşqinəايمام زئينه‌ل′ين عئشقينه
Gəl dərdimə dərman eyləگل درديمه درمان ائيله
İmam Baqır’ın qatınaايمام باقير′ين قاتينا
Cə’fər’in elmi zatınaجعفه‌ر′ين عئلمي، ذاتينا
Musa Kazim hörmətinəموسا كاظيم حؤرمه‌تينه
Gəl dərdimə dərman eyləگل درديمه درمان ائيله
Şah Taqı və ba Naqıشاه تاقي و با ناقي
İmam Həsən-ül Əskəriايمام حسه‌ن العسكه‌ري
Əf eylə günahkarlarıعفو ائيله گوناهكاري
Gəl dərdimə dərman eyləگل درديمه درمان ائيله
Gəl Haq’dan diləyin diləگل حاق′دان ديله‌يين ديله
Mehdi sahib zaman gələمئهدي صاحيب زامان گله
Dədəmoğlu səcdə qılaددهم اوغلو سجده قيلا
Gəl dərdimə dərman eyləگل درديمه درمان ائيله
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
Çərx devrildi dolab döndüچرخ دئوريلدي دولاب دؤندو
Axır zamana düşübdürآخير زامانا دوشدوبدور
Ay yerində gün yerindəآي يئرينده گون يئرينده
Küfran salına düşübdürكوفران سالينا دوشوبدور
Yerindədir gecə gündüzيئرينده‌دير گئجه گوندوز
Hörgülü tarazı ulduzهؤرگولو تارازي اولدوز
Bir qantara gedəlim bizبير قانتارا گئده‌ليم بيز
Yollar dumana düşübdürيوللار دومانا دوشوبدور
Yağmur yağar bitər otlarياغمور ياغار بيته‌ر اوتلار
Movc gəlir dürlü ne’mətlərمووج گلير دورلو نئعمتله‌ر
Yar ilə danışır yadlarيار ايله دانيشير يادلار
Xar gülüstana düşübdürخار گولوستانا دوشوبدور
Bülbülün zarı fiqanıبولبولون زاري فيغاني
Doldurur iki cahanıدولدورور ايكي جاهاني
Şu dünyanın sonu fâniشو دونيانين سونو فاني
Qovlu yalana düşübdürقوولو يالانا دوشوبدور
Dədəmoğlu der həsrətdənددهم اوغلو دئر حسه‌رتده‌ن
Yandı ürəyim qeyrətdənياندي اوره‌ييم غئيرتده‌ن
Umaram ki inayətdənاومارام كي عينايه‌تده‌ن
Şâh-ı Mərdan’a düşübdürشاه-ي مردان′ا دوشوبدور
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
Gəldik Anadolu Qeysəri Dağı گلديك آنادولو قئيصه‌ري داغي
Göründü Sivasla Gemrig’in bağıگؤروندو سيواسلا گمريگ′ين باغي
Çat Ağdərə derlər Zilə’nin sağı چات آغدره دئرله‌ر زيله′نين ساغي
Samsun, Tırabzon, Çorum illərə سامسون تيرابزون، چوروم ايلله‌ري
Qaradərə derlər bir gecə qaldıq قارادره دئرله‌ر بير گئجه قالديق
Gəzərdik belâyı burada bulduq گزه‌رديك بلايي بورادا بولدوق
Nə yaman dərdlərə giriftar olduq نه يامان دردله‌ره گيريفتار اولدوق
Baxmaz mıyan bâd-i səmûm yellərə باخماز مييان باد-ي سموم يئلله‌ره؟
Dədəmoğlu der ki eşqin bağındanددهم اوغلو دئر كي عئشقين باغيندان
Geçirdilər bizi Yozqad dağından گئچيرديله‌ر بيزي يوزقاد داغيندان
Anadolu Sivas şəhəri sağından آنادولو سيواس شهه‌ري ساغيندان
Bir zamanda dəstan olsun dillərə بير زاماندا دستان اولسون ديلله‌ره
گرچه‌يه هو!!!
Dədəmoğlu’nun Deyişləri (Nəfəsləri)
ددهم اوغلو′نون دئييشله‌ري (نفه‌سله‌ري)
نفسهاي تركي عباس سوم صفوي
Deyiş - دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 81/33)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٣٣-٨١)
1
Könül sənə bir nəsihət eyləyim كؤنول سنه بير نصيحه‌ت ائيله‌ييم
Saqın mürvət qapısından ayrılma ساقين موروه‌ت قاپيسيندان آيريلما
Haq Məhəmməd Əli virdin söyləyim حق محه‌ممه‌د علي ويردين سؤيله‌ييم
Birdə bağlan, ikilikdə yorulma بيرده باغلان، ايكيليكده يورولما
2
Həsən Hüseyn’dir imamlar mərdi حسه‌ن حوسئين`دير ايمانلار مردي
Şəhidlər ulusu, qazilər virdi شهيدله‌ر اولوسو، غازيله‌ر ويردي
Zeynəl Abidin’lə Baqır da gördü زئينه‌ل عابيدين`له باقير دا گؤردو
Anların gördüyü yoldan ayrılmaآنلارين گؤردويو يولدان آيريلما
3
Cəfər’in elmində Musa-yi Kazımجعفه‌ر`ين عئلمينده موسا-يي كاظيم
Rıza yolunda bağlıdır özümريضا يولوندا باغليدير اؤزوم
Taqı’ya, Naqı’ya ərsin niyazımتاقي`يا، ناقي`يا ارسين نييازيم
Pirin nəzərində dardan ayrılmaپيرين نظه‌رينده داردان آيريلما
4
Dün gün Əskəri’yə eylə virdiniدون گون عسكه‌ري`يه ائيله ويرديني
Bağlayıban qədim bəklə yurdunu باغلاييبان قديم بكله يوردونو
Haq’dan qeyri kimsə bilməz dərdiniحاقدان غئيري كيمسه بيلمه‌ز درديني
Saqın o Haq bilməz diyə darılmaساقين او حاق بيلمه‌ز دييه داريلما
5
Sahib Zaman gəlsin yaram bağlasınصاحيب زامان گلسين يارام باغلاسين
Gülşən etsin, qəmli könlüm əyləsinگولشه‌ن ائتسين، غملي كؤنلوم اه‌يله‌سين
Dədəmoğlu’n divana qeyd eyləsinددهم اوغلو`ن ديوانا قئيد ائيله‌سين
Bunda sorul, yarın anda sorulmaبوندا سورول، يارين آندا سورولما
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 67/.98.)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٩٨-٦٧)
1
Sabahın səhərdə durdumساباهين سحه‌رده دوردوم
Sığındım Şâh-ı Mərdan’aسيغينديم شاه-ي مردان`ا
Allah dedim yola girdimآللاه دئديم يولا گيرديم
Sığındım şâh-ı Mərdan’aسيغينديم شاه-ي مردان`ا
2
Ustadım Məhəmməd Əliاوستاديم محه‌ممه‌د علي
Sənən mö’minlərin əliسنه‌ن مؤمينله‌رين الي
Tâ əzəldən dedim bəliتا ازلده‌ن دئديم بلي
Sığındım Şâh-ı Mərdan’aسيغينديم شاه-ي مردان`ا
3
Həsən Hüseyin’dir virdimحسه‌ن حوسئيين`دير ويرديم
Şah imam Zeynəl’ə ərdimشاه ايمام زئينه‌ل`ه ارديم
İmam Baqır’a üz sürdümايمام باقير`ا اوز سوردوم
Sığındım Şâh-ı Mərdan’aسيغينديم شاه-ي مردان`ا
4
İmam Cəfər‘dəndir eşqimايمام جعفه‌ر`ده‌ندير عئشقيم
Xəyalı ənbər-i müşkümخه‌يالي عنبه‌ر-ي موشكوم
Musa’yı Rıza’ya düşdümموسا`يي ريضا`يا دوشدوم
Sığındım Şâh-ı Mərdan’aسيغينديم شاه-ي مردان`ا
5
Taqı Naqı Əskəri’dən تاقي ناقي عسكه‌ري′ده‌ن
Tâ ələstdən, bəridən تا اله‌ستده‌ن، بريده‌ن
Batın qılıcın yürüdən باطين قيليجين يوروده‌ن
Sığındım Şâh-ı Mərdan’a سيغينديم شاه-ي مردان′ا
6
Dədəmoğlu mürvət amanددهم اوغلو موروه‌ت آمان
Yoxdur özümüzdə gümanيوخدور اؤزوموزده گومان
Şah Mehdi-yi Sahib Zamanشاه مئهدي-يي صاحيب زامان
Sığındım Şâh-ı Mərdan’aسيغينديم شاه-ي مردان′ا
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
)Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 58/150)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ١٥٠-٥٨)
1
Sabahın səhərində oyandımساباهين سحه‌رينده اويانديم
Dostum gəlir gülə güləدوستوم گلير گوله گوله
Çıxmış gəlir otağındanچيخميش گلير اوتاغيندان
Ağ qolların sala salaآغ قوللارين سالا سالا
2
Yar gülə gülə gəlincəيار گوله گوله گلينجه
Güllər açılır gülüncəگول.لهر آچيلير گولونجه
Məhəbbət gülün bulunca محه‌ببه‌ت گولون بولونجا
Görür oynar d’ola d’ola گؤرور اوينار دولا دولا
3
Aşığın bəndi boşanırعاشيقين بندي بوشانير
Ənər türaba döşənirانه‌ر تورابا دؤشه‌نير
Rəhmət quşağın quşanırرحمه‌ت قوشاغين قوشانير
Ərdən himmət ala alaارده‌ن هيممه‌ت آلا آلا
4
Ər himməti almayanınار هيممه‌تي آلمايانين
Eşq gölünə dalmayanınعئشق گؤلونده دالمايانين
Müştərisin bulmayanınموشته‌ريسين بولمايانين
Bu gümandır qala qala بو گوماندير قالا قالا
5
Haq müştərisin bulmalıحاق موشته‌ريسين بولمالي
Özgə bazarlıq qılmalıاؤزگه‌بازارليق قيلمالي
Muradlar hasıl olmalıمورادلار حاصيل اولمالي
Haq cəmi’nə gələ gələحاق جمعي′نه گله گله
6
Haq cəmi’nin niyazınıحاق جمعي′نين نييازيني
Nə xub əkmişlər düzünüنه خوب اكميشله‌ر دوزونو
Bir dəxi görsəm üzünüبير دخي گؤرسه‌م اوزونو
Çəşmim yaşın silə siləچشميم ياشين سيله سيله
7
Dədəmoğlu qəm üstünəددهم اوغلو غم اوستونه
Yaram gəlir əm üstünəيارام گلير ام اوستونه
Dəm edərlər dəm üstünəدم ائده‌رله‌ر دم اوستونه
Nur qədəhlər dola dolaنور قده‌حله‌ر دولا دولا
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dərə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 87/152)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ١٥٢-٨٧)
1
Nə gözəl yaratmış Haq təala Allah نه گؤزه‌ل ياراتميش حاق تعالا آللاه
Hüsnün münəvvərdir güldən ziyadə حوسنون مونه‌ووه‌ردير گولده‌ن زيياده
Camalın şovquna doyulmaz ey can جامالين شووقونا دويولماز ائي جان
Pârəsincə zülfün teldən ziyadə پاره‌سينجه زولفون تئلده‌ن زيياده
2
Şad olub gülüncə güllər açıldı شاد اولوب گولونجه گول.لهر آچيلدي
Zəbanından ləl-ü gövhər saçıldıزبانيندان لعل-و گؤوهه‌ر ساچيلدي
Hüsnün kitabından müşkül seçildiحوسنون كيتابيندان موشكول سئچيلدي
Dişlərin dür, ləbin baldan ziyadəديشله‌رين دور، لبين بالدان زيياده
3
Kipriyin ox, qaşın bənzər kamana كيپرييين اوخ، قاشين بنزه‌ر كامانا
Çəşmin cəllad olmuş həmlə edər cana چشمين جللاد اولموش حمله ائدهر جانا
Ulusun, misalın yoxdur bir dənə اولوسون، ميثالين يوخدور بير دنه
(Bəylərin zər-i fil fildən ziyadə به‌يله‌رين زري فيل فيلده‌ن زيياده ؟؟؟)
4
Kamalın binəhayətdir, sorulmaz كامالين بي‌نهايه‌تدير، سورولماز
Bir ləhzə üzün görməsəm durulmaz بير لحظه اوزون گؤرمه‌سه‌م دورولماز
Hər dəm gəlir yoxlar gönül, yorulmazهر دم گلير يوخلار گؤنول، يورولماز
Uçan quşdan, əsən yeldən ziyadə اوچان قوشدان، اسه‌ن يئلده‌ن زيياده
5
Dədəmoğlu ayıdır böylə bir asılددهم اوغلو آييدير بؤيله بير آصيل
Saçın sünbül, qəddin səlvidən usul ساچين سونبول، قددين سلويده‌ن اوصول
Açıb ağ qolların ləhmikə lahmi olآچيب آغ قوللارين لحميكه لحمي اول
Dolansın boynuma şaldan ziyadə دولانسين بوينوما شالدان زيياده
-----------------------------------------------------------
Oniki Başra (İmam) -اون ايكي باشرا (ايمام)
Deyiş-دئييش
(Həsən Dərə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 80/32)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٣٢-٨٠)
1
Gəldim gedər oldum dar-ı fənadan گلديم گئده‌ر اولدوم دار-ي فنادان
Ədna gönlüm dörd nəsnədən geçmədi ادنا گؤنلوم دؤرد نسنه‌ده‌ن گئچمه‌دي
Biri didar, biri cənnət, məhbub’dan, mey’dən بيري ديدار بيري جننه‌ت، محبوب′دان مئي′دن
Qeyri kimsələrə sırrın açmadı غئيري كيمسه‌له‌ره سيررين آچمادي
2
Didarsız cənnəti, məhbubsuz meyi ديدارسيز جننه‌تي محبوبسوز مئيي
Versələr neylərəm sən ədna diyiوئرسه‌له‌ر نئيله‌ره‌م سن ادنا دييي؟؟؟
Budur aşıqların ərkanı həmdiبودور آشيقلارين اركاني حمدي
Aşıq, bâdəsin yad əlindən içmədiآشيق، باده‌سين ياد الينده‌ن ايچمه‌دي
3
Yar bâdə doldurub qarşımdan gəlsə يار باده دولدوروب قارشيمدان گلسه
Qaldırıb niqabın şad olub gülsə قالديريب نيقابدان شاد اولوب گولسه
Qüşad məşrəb ilə xub nəzər qılsa گوشاد مشره‌ب ايله خوب نظه‌ر قيلسا
âriflər bu lütfə baha biçmədi عاريفله‌ر بو لوطفه باها بيچمه‌دي
4
Əli Məhəmməd’dir Məhəmməd Əliعلي محه‌ممه‌د′دير محه‌ممه‌د علي
Həsən Hüseyin’dir bir dalın gülü حسه‌ن حوسئين′دير بير دالين گولو
İmam Zeynəl İmam Baqır’ın seliايمام زئينه‌ل ايمام باقير′ين سئلي
Arxım bəndim qeyri gölə geçmədiآرخيم، بنديم غئيري گؤله گئچمه‌دي
5
İmam Cə’fər göründü ya gözümə ايمام جعفه‌ر گؤروندو يا گؤزومه
Kazım’ın pâyını sürsəm üzümə كاظيم′ين پاييني سورسه‌م اوزومه
Rıza’dan bir nur doğdu özümə ريضا′دان بير نور دوغدو اؤزومه
Qeyri sevda gönlüm evin açmadı غئيري سئودا گؤنلوم ائوين آچمادي
6
Taqı, Naqı, imam Həsən Əskəriتاقي، ناقي، ايمام حسه‌ن عسكه‌ري
Mehdi mö’minlərin virdi, əzbəriمئهدي مؤمينله‌رين ويردي، ازبه‌ري
Dədəmoğlu cümləsinin kəmtəriددهم اوغلو جومله‌سينين كمته‌ري
Anın üçün əri ərdən səçmədi آنين اوچون ار ارده‌ن سئچمه‌دي
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 67/98)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٩٨-٦٧)
1
Allah Məhəmməd eşqinə آللاه محه‌ممه‌د عئشقينه
Yâ Əli sən gözlə bizi يا علي سن گؤزله بيزي
Sultanan könlüm köşkünə سولطانان كؤنلوم كؤشكونه
Yâ Əli sən gözlə bizi يا علي سن گؤزله بيزي
2
Həsən Hüseyin kânıyanحسه‌ن حوسئين كانييان
İmam Zeynəl irfanıyanايمام زئينه‌ل عيرفانييان
Biz günahkâr, sən qəniyənبيز گوناهكار، سن غنييه‌ن
Yâ Əli sən gözlə biziيا علي سن گؤزله بيزي
3
İmam Baqır baş tacıyan ايمام باقير باش تاجييان
Lə’l-ü gövhər əlacıyan لعل-و گؤوهه‌ر علاجييان
Dərdlilərə duacıyan دردليله‌ره دوعاجييان
Yâ Əli sən gözlə bizi يا علي سن گؤزله بيزي
4
İmam Cə’fər Musa rızaايمام جعفه‌ر موسا ريضا
Sidqinən sığındıq sizə صيدقينده‌ن سيغيندي سيزه
İmdad eyləyən yalnızaايمداد ائيله‌يه‌ن يالنيزا ا
Yâ Əli sən gözlə bizi يا علي سن گؤزله بيزي
5
Taqı Naqı’nın xavası تاقي ناقي′نين خاواصي
Əskəri’nin muhibbisi عسكه‌ري′نين موحيببيسي
Sahib-zaman şah Abbas’ı صاحيب زامان شاه عابباس′ي
Yâ Əli sən gözlə bizi يا علي سن گؤزله بيزي
6
Mən də Dədəm, sözüm Haq من ده ددهم، سؤزوم حاق
Sənin lütf-ü ehsanın çox سنين لوطف-و ائحسانين چوخ
Səndən qeyri kimsəmiz yox سنده‌ن غئيري كيمسه‌ميز يوخ
Yâ Əli sən gözlə biziيا علي سن گؤزله بيزي
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dəmirxan’ın Dəftərindən)
1
Həsrətin ciyərim büryan eylədiحسره‌تينده‌ن جييه‌ريم بوريان ائيلهدي
Gözlərəm yolların gəl əfəndim gəlگؤزله‌ره‌م يوللارين، گل افه‌نديم گل
Qalxdı gönül quşu covlan eylədiقالخدي گؤنول قوشو جؤولان ائيلهدي
Gözlərəm yolların gəl əfəndim gəlگؤزله‌ره‌م يوللارين، گل افه‌نديم گل
2
Əvvəl sən axır sən geçməzəm səndənاه‌ووه‌ل سن آخير سن گئچمه‌زه‌م سنده‌ن
Bunca məhəbbətin çıxar mı candan بونجا محه‌ببه‌تين چيخار مي جاندان؟
Qalxdı göç eylədi kövn-ü məkandanقالخدي گؤچ ائيلهدي كؤون-و مكاندان
Gözlərəm yolların gəl əfəndim gəlگؤزله‌ره‌م يوللارين، گل افه‌نديم گل
3
Urum sofuları bildiyin şaşdıاوروم صوفولاري بيلدييين شاشدي
Rəqiblər çox oldu, pək həddən aşdıرقيبله‌ر چوخ اولدو، پك حدده‌ن آشدي
Şimdi qeyrət Şâh-ı Mərdan’a düşdüشيمدي غئيره‌ت شاه-ي مردان′ا دوشدو
Gözlərəm yolların gəl əfəndim gəlگؤزله‌ره‌م يوللارين، گل افه‌نديم گل
4
Xorasan’dan qalxdı hind’i yararaqخوراسان′دان قالخدي هيند′ي ياراراق
Kâfirləri top top etdi yararaqكافيرله‌ري توپ توپ ائتدي ياراراق
Cümləsinə usul nizam verərəkجومله‌سينه اوصول نيظام وئره‌ره‌ك
Gözlərəm yolların, gəl əfəndim gəlگؤزله‌ره‌م يوللارين گل افه‌نديم گل
5
Dədəmoğlu Allah Allah diyəlimدده اوغلو آللاه آللاه دييه‌ليم
Gəl nəfsaniyəti eldən qovalımگل نفسييه‌تي ائلده‌ن قوواليم
Əmir buyruq Haq’dan, biz neyləyəlimامير بويروق حاق′دان، بيز نئيله‌يه‌لْيم
Gözlərəm yolların, gəl əfəndim gəlگؤزله‌ره‌م يوللاري گل افه‌نديم گل
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
1
Məhəmməd Əli’yi candan sevərsənمحه‌ممه‌د علي′يي جاندان سئوه‌رسه‌ن
Varınca bir tel ver pirimə durnamوارينجا بير تئل وئر پيريمه دورنام
Həsən Hüseyin’dən imdad umarsanحسه‌ن حوسئين′دن ايمداد اومارسان
Varınca bir tel ver pirimə durnamوارينجا بير تئل وئر پيريمه دورنام
2
Ol imam Zeynəl’in qonca gülləriاول ايمام زئينه‌ل′ين غونچا گولل.ه‌ري
Baqır qılavuzdur sürər yollarıباقير قيلاووزدور سوره‌ر يوللاري
Sevərəm dostumun zülfün telləriسئوهرهم دوستومون زولفون تئلله‌ري
Varınca bir tel ver pirimə durnamوارينجا بير تئل وار پيريمه دورنام
3
Cə’fər-i sadıq ta Musa-yi Kâzim جعفه‌ر-ي صاديق تا موسا-يي كاظيم
İmam Rıza’ya bağlıdır özümايمام ريضا′يا باغليدير اؤزوم
Əmanəti sənə ey ulu əzimامانه‌تي سنه ائ اولو عظيم
Varınca bir tel ver pirimə durnamوارينجا بير تئل وئر پيريمه دورنام
4
İmam Taqı da şah Əli Naqıايمام تاقي ده شاه علي ناقي
Həsən Əli Əskəri çəşmim çırağıحسه‌ن علي عسكه‌ري چشميم چيراغي
Yerin göyün arşın kürsün dirəyiيئرين گؤيون عرشين كورسون ديره‌يي
Varınca bir tel ver pirimə durnamوارينجا بير تئل وئر پيريمه دورنام
5
Əyər durnam Kərbəla’ya varırsanاه‌يه‌ر دورنام كربه‌لا′يا واريرسان
Nəcəf’dəki türbəyə də uğrarsanنجه‌ف′ده كي توربه‌يه ده اوغرارسان
Şu Anadolu’dan suval sorarsanشو آنادولو′دان سووال سورارسان
Halımı xəbər ver Əli’yə durnamحاليمي خبه‌ر وئر علي′يه دورنام
6
Dədəmoğlu Haq’dan tutduq dərmanıددهم اوغلو حاق′دان توتدوق درماني
Küfür dəryasında bulduq imanıكوفور درياسيندا بولدوق ايماني
Sevərsən Mehdi-yi sahib zaman’ıسئوه‌رسه‌ن مئهدي-يي صاحيب زامان′ي
Varınca bir tel ver pirimə durnamوارينجا بير تئل وئر پيريمه دورنام
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dəmirxan’ın dəftərindən)
1
Bir dərəyə vardım suyu səs verirبير دره يه وارديم، سويو سس وئرير
Bir öyrənci xocasına dərs verirبير اؤيره نجي خوجاسينا درس وئرير
Şah Hüseyin’dir Kərbəla’da yas verirشاه حوسئين′دير كربلا′دا ياس وئرير
Ah sənin dərdlərin İmam Hüseyinآه سنين دردله‌رين، ايمام حوسئين
2
Geyiklər gəldi də ərlər sağmadıگئييكله‌ر گلدي ده، ارله‌ر ساغمادي
Ay günəş tutuldu, gün də doğmadıآي گونش توتولدو، گون ده دوغمادي
Rəhmətlər kəsildi, yağmur yağmadıرحمه‌تله‌ر كسيلدي، ياغمور ياغمادي
Ah sənin dərdlərin İmam Hüseyinآه سنين دردله‌رين، ايمام حوسئين
3
Duyun imam Hüseyin’ə netdilərدويون ايمام حوسئين′ه نئتديله‌ر
Kəlləsini top edib də atdılarكلله‌سينين توپ ائديب ده آتديلار
Cübbələr giyib də horon təpdilərجوببه‌له‌ر گيييب ده هورون تپديله‌ر
Ah sənin dərdlərin İmam Hüseyinآه سنين دردله‌رين، ايمام حوسئين
4
Əlin kəsdi bir Allah’ın zalımıالين كسدي بير آللاه′ين ظاليمي
O da bildi nec’olacaq halınıاو دا بيلدي نئج اولاجاق حاليني
Ay tutuldu gün devşirdi nurunuآي توتولدو گون دئوشيردي نورونو
Şu sənin dərdlərin İmam Hüseyinشو سنين دردله‌رين ايمام حوسئين
5
Bir su vermədilər ol adil xanaبير سو وئرمه‌ديله‌ر اول عاديل خانا
Yedilər içdilər həm qana qanaيئديله‌ر ايچديله‌ر هم قانا قانا
Çox fiqan eylədi Şəhriban anaچوخ فيغان ائيلهدي شهريبان آنا
Şu sənin dərdlərin İmam Hüseyinشو سنين دردله‌رين ايمام حوسئين
6
Kəsik başı orta yerə qoydularكسيك باشي اورتا يئرده قويدولار
Sevindilər oh Hüseyin dedilərسئوينديله‌ر اوه حوسئين دئديله‌ر
Siyah saçın al qanlarla yudularسيياه ساچين آل قانلارلا يودولار
Şu sənin dərdlərin İmam Hüseyinشو سنين دردله‌رين ايمام حوسئين
7
Dədəmoğlu bax Yezid’in qəsdinəددهم اوغلو باخ يئزيد′ين قصدينه
Əskərini çəkmiş gəlir üstünəعسكه‌ريني چكميش گلير اوستونه
Böylə zülüm mü olur Əli nəslinəبؤيله ظولوم مو اولور علي نسلينه
Şu sənin dərdlərin İmam Hüseyin شو سنين دردله‌رين ايمام حوسئين
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 16/31)
(حسن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٣١-١٦)
Gəl gönül oxu vird-i Haq Məhəmməd ya Əliگل گؤنول اوخو ويرد-ي حاق محه‌ممه‌د يا علي
La fəta illa Əli, la Seyf illa Zülfiqarلا فتا ايللا علي، لا سئيف ايللا ذولفيقار
Hüsn-i xulqu Rıza’ya satgılan, degil bəliحوسن-ي خولقو ريضا′يا ساتگيلان، دئگيل بلي
La fəta illa Əli, la seyf illa Zülfiqarلا فتا ايللا علي، لا سئيف ايللا ذولفيقار
Şah Hüseyn’in Kərbəlasın, imam Zeynəl Abidinشاه حوسئين′ين كربلاسين، ايمام زئينه‌ل عابيدين
Məhəmməd Baqır’ı, Cə’fər elmin oxur əhl-i dinمحه‌ممه‌د باقير′ي، جعفه‌ر عئلمين اوخور اهل-ي دين
Övla bildim cümləsindən əvvəl İmam ərkanınاؤولا بيلديم جومله‌سينده‌ن اه‌ووه‌ل ايمام اركانين
La fəta illa Əli, la seyf illa Zülfiqarلا فتا ايللا علي، لا سئيف ايللا ذولفيقار
Musa Kazim Rıza’ya razı qıl kəndi özünموسا كاظيم ريضا′يا راضي قيل كندي اؤزون
(Virdin olsun bu isimlər, arın pesəng-i pisdən özün(ويردين اولسون بو ايسيمله‌ر، آرين پسنگ-ي پيسده‌ن اؤزون ؟؟؟؟
Hər dayim dərgaha eylə yöndəmin, qıl niyazınهر داييم درگاها ائيله يؤنده‌مين، قيل نييازين
La fəta illa Əli, la seyf illa Zülfiqarلا فتا ايللا علي، لا سئيف ايللا ذولفيقار
Şah Taqı’yı həm Naqı’yı sev məhəbbətnamədənشاه تاقي′يي هم ناقي′يي سئو محه‌ببه‌ت نامهده‌ن
(Onları sevməz olursa sərin dəftərxanədən(اونلاري سئومه‌ز اولورسا سرين دفته‌رخانه‌ده‌ن ؟؟؟
Aşıqın nişanı budur Haq Məhəmməd Əli’dənعاشيقين نيشاني بودور حاق محه‌ممه‌د علي′ده‌ن
La fəta illa Əli, la Seyf illa Zülfiqarلا فتا ايللا علي، لا سئيف ايللا ذولفيقار
Dədəmoğlu yaradandan eşq əri olmaq diləدده اوغلو ياراداندان عئشق اري اولماق ديله
Çağır candan inşallah ol Sahib-Zaman gələچاغير جاندان اينشاللاه اول صاحيب زامان گله
On iki imamı sevənlər dərgaha səcdə qılaاون ايكي ايمامي سئوه‌نله‌ر درگاها سجده قيلار
La fəta illa Əli, la Seyf illa Zülfiqarلا فتا ايللا علي، لا سئيف ايللا ذولفيقار
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 86/151)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ١٥١-٨٦)
1
Kimi bulur Mövlasını كيمي بولور مؤولاسيني
Tutar əldə dərman eylərتوتار الده درمان ائيله‌ر
Kimi bilməz əcəb neylərكيمي بيلمه‌ز عجه‌ب نئيله‌ر
Ola dini güman eylər اولا ديني گومان ائيله‌ر
2
Kimi doğmuş anasındanكيمي دوغموش آناسيندان
Kimi köçmüş xanəsindənكيمي كؤچموش خانه‌سينده‌ن
Kimi almış dənəsindənكيمي آلميش دنه‌سينده‌ن
Kimi sürüb saman eylərكيمي سوروب سامان ائيله‌ر
3
Kimi nâqis, kimi câhilكيمي ناقيص، كيمي جاهيل
Kimi âqil, kimi kâmilكيمي عاقيل، كيمي كاميل
Kimi cömərt, kimi paxılكيمي جؤمه‌رت، كيمي پاخيل
Kimi özün yaman eylərكيمي اؤزون يامان ائيله‌ر
4
Kimi ârif, kimi âşiqكيمي عاريف، كيمي عاشيق
Kimi mə’şuqa ulaşıqكيمي معشوقا اولاشيق
Kimi candan bəklər ışıqكيمي جاندان بكله‌ر ايشيق
Güdər əhdi aman eylərگوده‌ر عهدي آمان ائيله‌ر
5
Dədəmoğlu bəklə yurdunدده اوغلو بكله يوردون
Zikr eylə dilində virdinذيكر ائيله ديلينده ويردين
Əl tutuban iqrar verdinال توتوبان ايقرار وئردين
Sənə iqrar iman eylərسنه ايقرار ايمان ائيله‌ر
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 19/38)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٣٨-١٩)
1
İntizaram ol gözləri məstiməاينتيظارام اول گؤزله‌ري مستينه
Neçə bir ağlar gözlərim neçə birنئچه بير آغلار گؤزله‌ريم نئچه بير
Durmaz münafıqlar düşər qəsdiməدورماز مونافيقلار دوشه‌ر قصديمه
Neçə bir yollarım bağlar neçə birنئچه بير يوللاريم باغلار نئچه بير
2
Məhəmməd Əli’yə bağlıdır bəndimمحه‌ممه‌د علي′يه باغلاديلار بنديم
Həsən Hüseyn’i sevdim inandımحسه‌ن حوسئين′ي سئوديم اينانديم
Meşə seli kimi daşdım bulandımمئشه سئلي كيمي داشديم بولانديم
Neçə bir sellərim çağlar neçə birنئچه بير سئلله‌ريم چاغلار نئچه بير
3
Zeynəl’in eşqinə girmişəm yolaزئينه‌ل′ين عئشقينه گيرميشه‌م يولا
Məhəmməd Baqır’ın sevgisi iləمحه‌ممه‌د باقير′ين سئوگيسي ايله
Almış İmam Cə’fər damqasın ələآلميش ايمام جعفه‌ر دامقاسين اله
Neçə bir sinəmi dağlar neçə birئچه بير سينهمي داغلار نئچه بير
4
Kazim Rıza‘ya olmuşum bəndəكاظيم ريضا′يا اولموشام بنده
Taqı’yi Naqı’yi sevərim candaتاقي′يي ناقي′يي سئوهرهم جاندا
Gedən geri gəlməz fâni dünyadaگئده‌ن گئري گلمه‌ز فاني دونيادا
Yad murad almadı sağlar neçə birياد موراد آلمادي ساغلار نئچه بير
5
Həsən Əskəri’dən tutdum dərmanıحسه‌ن عسكه‌ري′ده‌ن توتدوم درماني
Bu qədərincə gönlümdə şəkki gümanıبو قده‌رينجه گؤنلومده شككي، گوماني
Dədəmoğlu Mehdi sahib zaman’ı دده اوغلو مئهدي صاحيب زامان′ي
Neçə bir əfəndim bəklər neçə bir نئچه بير افه‌نديم بكله‌ر نئچه بير
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dədə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 57/149)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ١٤٩-٥٧)
1
Ginə bad yelləri əsdiگينه باد يئلله‌ري اسدي
Zülfün telinə doxunuزولفون تئلينه توخونو
Naşı gülistana basdıناشي گولوستانا باسدي
Atalım batın oxunuآتاليم باطين اوخونو
2
Hər kim ki yolundan azdıهر كيم كي يولوندان آزدي
Evliya da ondan bezdiائولييا دا اوندان بئزدي
Amənnası yol nədir sızdıآمه‌ننه‌سي يول نه‌دير سيزدي
Çevirin sofuya yaxınıچئويرين صوفويا ياخيني
3
âləm surət oğrusu olduعاله‌م صوره‌ت اوغروسو اولدو
Ötəsindən xəbər aldıاؤته‌سينده‌ن خبه‌ر آلدي
Həmən yola heyif olduهمه‌ن يولا حئييف اولدو
Gedər qalmadı çəkiniگئده‌ر قالمادي چكيني
4
Dilindədir halı yoxdurديلينده‌دير حالي يوخدور
Heç birində əli yoxdurهئچ بيرينده علي يوخدور
İqrarına bəli yoxdurايقرارينا بلي يوخدور
Süküt tutmaz diliniسوكوت توتماز ديليني
5
Dədəmoğlu buna nə etsinددهم اوغلو بونا نه ائتسين
Çəkilib xəncərə getsinچكيليب خنجه‌ره گئتسين
Doxsan min ər yardım etsinدوخسان مين ار يارديم ائتسين
Şöylə zülmətdən saqınشؤيله ظولمه‌تده‌ن ساقين
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
(Həsən Dəmirxan’ın Dəftərindən)
1
Dərgaha gələn ərənlərدرگاها گله‌ن اره‌نله‌ر
Mərhəba xoş gəldinizمرحه‌با خوش گلدينيز
Doğru sayah mı yolunuzدوغرو ساياه مي يولونوز؟
Mərhəba xoş gəldinizمرحه‌با خوش گلدينيز
2
Bugün mən pirimi gördümبوگون من پيريمي گؤردوم
Baxçasında gülün dərdimباخچاسيندا گولون درديم
Me’racda Məhəmməd’i gördümمئعراجدا محه‌ممه‌د′ي گؤردوم
Mərhəba xoş gəldiniz مرحه‌با خوش گلدينيز
Yırlaşım (Naqarat) –ييرلاشيم (ناقارات)
Ya Əli səndən mədədيا علي سنده‌ن مده‌د
İstərəm səndən mədədايسته‌ره‌م سنده‌ن مده‌د
Bir qul Haq’dan qorxmazsaبير قول حاق′دان قورخمازسا
Qorxaram ondan mədədقورخارام اوندان مده‌د
3
Dədəmoğlu ellərinizددهم اوغلو ائلله‌رينيز
Xoşca qoxar güllərinizخوشجا قوخار گولله‌رينيز
Nərdən gəlir yollarınızنرده‌ن گلير يوللارينيز
Mərhəba xoş gəldinizمرحه‌با خوش گلدينيز
Yırlaşım (Naqarat) -ييرلاشيم (ناقارات)
Ya Əli səndən mədədيا علي سنده‌ن مده‌د
İstərəm səndən mədədايسته‌ره‌م سنده‌ن مده‌د
Bir qul Haqdan qorxmayırبير قول حاقدان قورخمايير
Qorxaram ondan mədədقورخارام اوندان مده‌د
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
)Həsən Dərə Dərgâhı ziyarətçi dəftəri, pitin 20/39)
(حسه‌ن دده درگاهي زيياره‌تچي دفته‌ري، پيتين ٣٩-٢٠)
1
Ərənlər meydanı qurulu yaydırاره‌نله‌ر مئيداني قورولو يايدير
Hər kamankeş çəkib doldurabilməzهر كامانكئش چكيب دولدورابيلمه‌ز
âriflər üz sürər ol xâk-i paydırعاريفله‌ر سوره‌ر اول خاك- يايدير
Sərsərilər özün öldürəbilməzسرسه‌ريله‌ر اؤزون اؤلدوره‌بيلمه‌ز
2
Sərsəri gəzmədən ıssı qılınmazسرسه‌ري گزمه‌ده‌ن ايسسي قيلينماز
Candan geçməyincə cânan bulunmazجاندان گئچمه‌يينجه جانان بولونماز
Əyyamsız dəryaya gəmi salınmazاه‌ييامسيز دريايا گمي سالينماز
Dəymə rəyis mənzil aldırabilməzده‌يمه ره‌ييس منزيل آلديرابيلمه‌ز
3
Aşıqlar eşqilən didar gözətirآشيقلار عئشقيله‌ن ديدار گؤزه‌تير
Mə’şuqun camalı güldən təzədirمعشوقون جامالي گولده‌ن تزه‌دير
Hirsə nəfsə cəfa qılmaq qəzadırحيرضه نفسه جفا قيلماق قضادير
İncilər nəfsini öldürəbilməzاينجيله‌ر نفسيني اؤلدوره‌بيلمه‌ز
4
ârif olmayanlar özün yuyamazعاريف اولمايانلار اؤزون يوياماز
Devr-i zaman gəlir geçər doyamazدئور-ي زامان گلير گئچه‌ر دوياماز
Malından verməyən cana qıyamazماليندان وئرمه‌يه‌ن جانا قيياماز
Boş gedər xurcunu doldurubilməzبوش گئده‌ر، خورجونو دولدورابيلمه‌ز
5
Dədəmoğlu kəndi halın görə görددهم اوغلو كندي حالين گؤره گؤر
Ol gerçək ərlərə üzün sürə görاول گرچه‌ك ارله‌ره اوزون سوره گؤر
İradət kimyadır, möhkəm dura görايراده‌ت كيميادير، مؤحكه‌م دورا گؤر
Kimsə ömrün bâqi qıldırabilməzكيمسه عؤمرون باقي قيلديرابيلمه‌ز
-----------------------------------------------------------
Oniki Başra (İmam) -اون ايكي باشرا (ايمام)
Deyiş-دئييش
Mədəd hey Allah’ım mədədمده‌د هئي آللاه′يم مده‌د
Gəl dərdimə dərman eyləگل درديمه درمان ائيله
Yetiş ya Məhəmməd Əliيئتيش يا محه‌ممه‌د علي
Gəl dərdimə dərman eyləگل درديمه درمان ائيله
Həsən Hüseyin eşqinəحسه‌ن حوسئين عئشقينه
Sən yardım eylə düşkünəسن يارديم ائيله دوشكونه
İmam Zeynəl’in eşqinəايمام زئينه‌ل′ين عئشقينه
Gəl dərdimə dərman eyləگل درديمه درمان ائيله
İmam Baqır’ın qatınaايمام باقير′ين قاتينا
Cə’fər’in elmi zatınaجعفه‌ر′ين عئلمي، ذاتينا
Musa Kazim hörmətinəموسا كاظيم حؤرمه‌تينه
Gəl dərdimə dərman eyləگل درديمه درمان ائيله
Şah Taqı və ba Naqıشاه تاقي و با ناقي
İmam Həsən-ül Əskəriايمام حسه‌ن العسكه‌ري
Əf eylə günahkarlarıعفو ائيله گوناهكاري
Gəl dərdimə dərman eyləگل درديمه درمان ائيله
Gəl Haq’dan diləyin diləگل حاق′دان ديله‌يين ديله
Mehdi sahib zaman gələمئهدي صاحيب زامان گله
Dədəmoğlu səcdə qılaددهم اوغلو سجده قيلا
Gəl dərdimə dərman eyləگل درديمه درمان ائيله
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
Çərx devrildi dolab döndüچرخ دئوريلدي دولاب دؤندو
Axır zamana düşübdürآخير زامانا دوشدوبدور
Ay yerində gün yerindəآي يئرينده گون يئرينده
Küfran salına düşübdürكوفران سالينا دوشوبدور
Yerindədir gecə gündüzيئرينده‌دير گئجه گوندوز
Hörgülü tarazı ulduzهؤرگولو تارازي اولدوز
Bir qantara gedəlim bizبير قانتارا گئده‌ليم بيز
Yollar dumana düşübdürيوللار دومانا دوشوبدور
Yağmur yağar bitər otlarياغمور ياغار بيته‌ر اوتلار
Movc gəlir dürlü ne’mətlərمووج گلير دورلو نئعمتله‌ر
Yar ilə danışır yadlarيار ايله دانيشير يادلار
Xar gülüstana düşübdürخار گولوستانا دوشوبدور
Bülbülün zarı fiqanıبولبولون زاري فيغاني
Doldurur iki cahanıدولدورور ايكي جاهاني
Şu dünyanın sonu fâniشو دونيانين سونو فاني
Qovlu yalana düşübdürقوولو يالانا دوشوبدور
Dədəmoğlu der həsrətdənددهم اوغلو دئر حسه‌رتده‌ن
Yandı ürəyim qeyrətdənياندي اوره‌ييم غئيرتده‌ن
Umaram ki inayətdənاومارام كي عينايه‌تده‌ن
Şâh-ı Mərdan’a düşübdürشاه-ي مردان′ا دوشوبدور
-----------------------------------------------------------
Deyiş-دئييش
Gəldik Anadolu Qeysəri Dağı گلديك آنادولو قئيصه‌ري داغي
Göründü Sivasla Gemrig’in bağıگؤروندو سيواسلا گمريگ′ين باغي
Çat Ağdərə derlər Zilə’nin sağı چات آغدره دئرله‌ر زيله′نين ساغي
Samsun, Tırabzon, Çorum illərə سامسون تيرابزون، چوروم ايلله‌ري
Qaradərə derlər bir gecə qaldıq قارادره دئرله‌ر بير گئجه قالديق
Gəzərdik belâyı burada bulduq گزه‌رديك بلايي بورادا بولدوق
Nə yaman dərdlərə giriftar olduq نه يامان دردله‌ره گيريفتار اولدوق
Baxmaz mıyan bâd-i səmûm yellərə باخماز مييان باد-ي سموم يئلله‌ره؟
Dədəmoğlu der ki eşqin bağındanددهم اوغلو دئر كي عئشقين باغيندان
Geçirdilər bizi Yozqad dağından گئچيرديله‌ر بيزي يوزقاد داغيندان
Anadolu Sivas şəhəri sağından آنادولو سيواس شهه‌ري ساغيندان
Bir zamanda dəstan olsun dillərə بير زاماندا دستان اولسون ديلله‌ره
گرچه‌يه هو!!!
اوچونجو خاقان عابباس′ين توركجه قوشوقلاري-اشعار تركي شاه عباس سوم صفوي
اوچونجو خاقان عابباس′ين توركجه قوشوقلاري
اشعار تركي شاه عباس سوم صفوي- ددهم اوغلو
مئهران باهارلي
بو يازينين تمه‌ل قايناق (منبع) و چيخاغي (ماخذي)، هؤرونآراسيندا (اينتئرنئتده) يايينلانميش اولان، يونوس قوچاق′ين "ددهم اوغلو" آدلي يازيسيدير. گيريش و قوشوقلار سؤزوموز يازيمي′نا اويقون يازيلميشدير.
------------------------------------------------------------------------
ددهم اوغلو ١٧ينجي يوزايل قيزيلباش اوزانلاريندان اولوب، گرچه‌ك آدي "اوچونجو خاقان عابباس"دير. صفه‌وي خاقاني سولئيمان شاه′ين بؤيوك اوغلو اولان ددهم اوغلو، صفه‌وي خانه‌دانينين سون تمثيلچيسيدير.
ددهم اوغلو، از شعراي مردمي قزلباش قرن ١٧ مي باشد. نام اصلي وي شاه عباس ثالث است. ددهم اوغلو فرزند ارشد سليمان شاه صفوي بوده، آخرين نماينده سلطنتي خاندان صفوي شمرده مي شود.
سؤزوموز
ياشامي:
صفه‌وي شاه سولئيمان′ين اؤزونده‌ن سونرا خاقانليغي (سلطه‌نه‌تي) تسليم آلماغا يئتگيلي (لاييق) ايكي بؤيوك اوغلو" ميرزا عابباس" و كيچيك اوغلو "ميرزا حوسئين" وار ايدي. سولئيمان خله‌فيني اؤزو بليرلهمهييب (تعيين ائتمه‌ييب)، بو ايشي قورمايلارينا (دئوله‌ت اركانينا) بيراخميشدير. قورمايلار (دئوله‌ت اركاني) دا اؤز چيخارلاري اوچون "ياخشيدير" لقه‌بي اولان كيچيك اوغلونو، سولطان حوسئين آدي ايله بو قوناما (مقاما) سئچيب، اورناقا (تخته) اوتوردوقدان سونرا (١٦٩٤) دا بؤيوك قارداشي ميرزاعابباس′ين قاراغي (كور) ائديله‌بيلمه‌سي اوچون اوندان تابقي (ايذين) ايسته‌ميشديرله‌ر. سولطان حوسئين بو ايسته‌يي تابلاماسا دا (قبول ائتمه‌سه ده)، عابباس ايكي قارداش آراسيندا چيخان اورناق (تخت) قاوقاسيندا، يئنيله‌ره‌ك عوثمانلي پاديشاهينا سيغينميشدير.
عابباس′ين عوثمانلي تورپاقلارينا گئچيشي ١٨ اينجي يوز ايلين باشلاريندا، عوثمانلي سولطاني اوچونجو احمه‌د′ين دؤنه‌مينده گرچه‌كله‌شميشدير. عوثمانلي اركله‌تي (دئوله‌تي)، عابباس′ي ايكي يوز قوروش آيليق باغلاياراق ميديللي آداسينا گؤنده‌ره‌ره‌ك، دورومو بللي اولونجايا ده‌ك بورادا قالماسيني ايسته‌ميشدير. آنجاق عابباس بورادا قالماييب، ليمني آداسيندان قاچاراق اورتا آنادولو قيزيلباش اؤزه‌كله‌رينده‌ن (مركه‌زله‌رينده‌ن) اولان بوز اوخ سانجاغينا باغلي چوروم بؤلگه‌سينه گلميشدير. سؤزلو سؤيله‌نتيله‌ره گؤره چئوره‌سينه توپلاديغي بير قوشونلا گنه ايران′ا گئده‌ره‌ك قارداشينا قارشي ساواشيب، آنجاق يئنيله‌ره‌ك ايكينجي كره عوثمانلي تورپاقلارينا گئچميشدير. بوندان سونرا چوروم′ون سونقورلو ايلچه‌سي آراف كندينه يئرله‌شه‌ره‌ك اورادا ياشاماغا باشلاميشدير. ددهم اوغلو، ياشامينين بو يئني دؤنه‌مينده شئيخ بدرالددين يولونو منيمسه‌يه‌ره‌ك، بوگون يوزقات دولايلاريني قاپسايان، دؤنه‌مين بوز اوخ سانجاغي توركمانلاري آراسيندا يئنيده‌ن ائتكيسيني آرتيريب و مورادي آشيق علي اوغلو كيمي بير چوخ سيياسي اولايا قاريشميشدير.
عابباس، عوثمانلي اركله‌تينه (دئوله‌تينه) قارشي چوروم كندله‌رينده‌ن اوزه‌رله‌رينده ائتكيلي اولدوغو مينله‌رجه كيشيليك بير قوشون توپلاميش و بو گوجه داياناراق "صفه‌وي شاهي عابباس-ي ثاليث" عونواني ايله اؤز خاقانليغيني ائعلان ائتميشدير. بو توركمانلارين، عابباس′ا اينانماسيني ساغلايان نده‌نله‌ر آراسيندا، اونون ارده‌بيل درگاهينين تمثيلچيسي اولوب معنه‌وي گوجونو داشيماسي و اونلاري كنديسينده بير تاخيم معنه‌وي گوجله‌رين بولوندوغونا اينانديرابيلمهسيدير. او هر يؤنه (طره‌فه) اؤزه‌لليكله سانجاق ايچينده‌كي بهي و ايله‌ري گله‌نله‌‌ره يازينجلار (مكتوبلار) گؤنده‌ره‌ره‌ك اونلاري آياقلانديرميشدير. اونون مامالي عؤمه‌ر بهي`ه يازديغي مكتوب آشاغيدا وئريلميشدير:
"بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدالله الذي علي احسانه ........................، انجومه‌ن آرا-يي سرافراز كي "في الحقيقه" جام-ي جاهان نوما-يي صوري و معنه‌ويدير"
اولا كي احقه‌ر-ي ناسين طره‌ف و احواليندان سوال بويورورسونوز. "حضرت سيد الانبييا محمد مصطفي و اميرالمومنين علي المرتضي"نين ادنادان ادنا كلب-ي عرش نيشين-ي شاخه-يي عابباس-ي ثاليث ايبن-ي ملاييك سيپاهي سولطان سولئيمان بين جننه‌ت مكان شاه عابباس-ي ثاني ايبن-ي قودسي آشييان شاه صفي "انار الله برهانه و قدوسيه سره"
عزيزيم:
بيزيم احواليميزي جانيشين-ي مولك-ي سيكه‌نده‌ر شؤوكه‌تلي پاديشاهيمدان سوال بويور. آن كي بو قدهر اه‌ييامدا خووفوندان ناشي، به هر ماه يئددي يوز قوروش معيشه‌ت تعيين ائديب، گاه ميديللي، گاه عئلمييه جزيرهسينده ايقامه‌ت بويورموشدو. ايمدي وعده تامام اولوب جدديم شاه-ي مردان علي او گيردابدان ساحيل-ي نجاتا واصيل ائيلهدي. هر نه كارگاه-ي بوقه‌له‌مون نقش ائيلهميش ايسه، اولماسي امر-ي موقه‌رره‌ردير.
منيم عزيزيم آقا-يي مؤحته‌ره‌م:
حاله‌ن بير قاچ اخبار-ي ناشاييسته سيزين كيمي صاحيبي عقل-و فراسه‌تده‌ن بعيددير، مسموعوموز اولدو. "الحمدلله" سيزله‌ر هر عئلمده كاميلسيز و عئلم-ي نوجومدا ماهيرسيز. دئوله‌ت-ي عوثمانييه`نين اينكيساري معلوم و منظور-ي در-ي درسعاده‌تينيزدير، كي خوجا "نصرالدين طوسي" زئيجينده و شئيخ احمه‌د بوني و "محي الدين عربي" شمسي معاريفينده نه گونه قئيد اولموش، معلوم و منظور و مسموعونوز اولموشدور، كي پاديشاهلارا پاديشاهدان غئيري بير كيمسه موقابيله و موراضيعهيه قادير اولماماسي "اظهر من الشمس"دير.
ايمدي منيم عزيزيم:
بو محه‌ببه‌تنامه ووردوندا توججوه ائديب ”بناً علي المحبه" بير خه‌يالات-ي فاسيده و كله‌مات-ي ناپه‌سه‌نديده افواه-ي عوامدان منع ائديب، بو ويلايه‌تله‌رين تا باغداد و ساييرينده نه نووعه محه‌ببه‌تله‌ري معلوم-ي شريفدير. بو مادده كي ايقبا-يي فيتنه و فسادي ظوهورا گلير، نه لاييق كي سنين كيمي بير جوود و موكه‌رره‌مده‌ن صودور اولا، قبول ناصييهم بير مادده-يي موباشيره‌ت ائده. بو موحينانه (؟) سئير ائت كي ذولفه‌قار-ي علي نه ايش ائدهر. بو محه‌ببه‌ته بيناان زبان-ي كلام ريققه جاري ائديب، سيزه ايرسال ائيله‌ديك.
واللاه بيللاه تاللاه كي اگهر يوز كره مين سيپاهي اوزهريمه تشريف ائيلهسه، ممنون اولوب اوزوم چئويرمهم. بو قدهر. هر نه لاييق-ي اهل-ي نجاتا و عقل-و فراسه‌ت اوزره ايسه، بؤيلهجه عمه‌ل بويورون. منيم موححيب-ي وفاداريم بيز كيم اولدوغوموزو بو موهورده‌ن معلوم ائدين. "باقي والسلام من اتبع الهدي".
نامه-يي عابباس-ي ثاليث، حرره‌ره هو اعظه‌م-ي مولوك-ي صاحيبقيران"
بو آرادا سونقورلو بهيي اولان "سونقور بهي"، عابباس′ي قولداميشدير (دستهكله‌ميشدير). توركمان به‌يله‌رينده‌ن بيريني چوروم′ا پاشا ياپماق ايسته‌يه‌ن عابباس، آلاجا بهيي اولان "مامالي اوغلو عؤمه‌ر" بهيي، پاشا سرعسكه‌رليييه گتيرميش، مجيداؤزو بؤلگه‌سي و چئوره‌سيني اله گئچيريب، يارقيج (قاضي) و بير سيرا ايله‌ري گله‌ن اركله‌ت (دئوله‌ت) گؤره‌وليله‌ريني (مامورلاريني) اؤلدورموشدور.
سونوندا اوستونه گؤنده‌ريله‌ن عوثمانلي گوجله‌ري ايله ساريم بهي كندي ياخينلارينداكي هاتاب بوغازيندا ياپديغي ساواشدا يئنيلميش، يانداشلاري ايله بيرليكده قيييني (جزاسي) اورادا وئريلميشدير. ددهم اوغلو′نون باشي كسيليب، مامالي عؤمه‌ر بهي ده ١٧٢٣ده بير يارليقلا (فرمانلا) عوثمانليلار طره‌فينده‌ن ائعدام ائديميشدير.
اوچونجو عابباس′ين عوثمانلي′يا باشقالديريسي (عوصياني) چوروم بؤلگه‌سي قوشارلارينين (شاعيرله‌رينين) اوزه‌رينده بؤيوك ايز بيراخميش، بير بؤلوم اوزانلار اونا قارشي و بير بؤلومو ايسه اونو قولدايان (دسته‌كله‌يه‌ن) قوشوقلار يازميشديرلار. بونلاردان بيري ده چوروملو خالق اوزاني امير′دير. چوروملو امير، اؤز قوشوقلاريندا اوچونجو خاقان عابباس′ين مئهدي اولابيله‌جه‌ييني اؤنه سورموشدور:
Çorumlu Əmir’dən – چوروملو امير′ده‌ن
1
Ala gözlü şah Abbas’ımآلا گؤزلو شاه عابباس′يم
Qəzəb etdi doqquz xanaغضه‌ب ائتدي دوققوز خانا
Qəffan aslan babasıdır غففان آسلان باباسيدير
Çırpındı girdi meydana چيرپيندي گيردي مئيدانا
2
Hamıdan ayrıqsı boyuهاميدان آيريقسي بويو
ârif ol mə’budun tanıعاريف اول معبودون تاني
Gözədibdir doqquz xanı گؤزه‌ديبدير دوققوز خاني
Ər qonar ər ocağınaار قونار ار اوجاغينا
3
Giribdir aslan donuna گيريبدير آسلان دونونا
âləm hayrandır boyuna عاله‌م حايراندير بويونا
Şah ənər əmir suyuna شاه انه‌ر امير سويونا
Elçi salar xandan xana ائلچي سالار خاندان خانا
4
İmam soyunu soylayaايمام سويون سويلايا
Eşq dəryasını boylayaعئشق درياسيني بويلايا
Yeddi iqlim fəth eyləyəيئددي ايقليم فتح ائيله‌يه
Şah’ım geçə Hindistan’a شاه′يم گئچه هينديستان′ا
5
Xanlara elçisi vara خانلارا ائلچيسي وارا
Divan qurub oxuyara ديوان قوروب اوخويارا
Yezid yalvara yalvara يئزيد يالوارا يالوارا
Hələ şu şahı sultana هله شو شاهي سولطانا
6
Hindistan qapısın açaهينديستان قاپيسيني آچا
Başlar kəsib qanlar saçaباشلار كسيب قانلار ساچا
Yezid qovmu qaça qaça يئزيد قوومو قاچا قاچا
Vara çıxa gündoğana وارا چيخا گوندوغانا
7
Gündoğana yıxılalar گوندوغانا يخيلالار
Yıxılmasa dağılalar ييخيلماسا داغيلالار
Qar qar olub boğulalar قار قار اولوب بوغولالار
Anları sala tufana آنلاري سالا توفانا
8
Ər olub meydana girib ار اولوب مئيدانا گيريب
Səyirdəşir nökər nâyibسه‌ييرده‌شير نؤكه‌ر ناييب
Gün doğana bir xan qoyub گون دوغانا بير خان قويوب
Şah’ım ənər günbatanaشاه′يم انه‌ر گونباتانا
9
Əvvəl Bağdad’ı ala اه‌ووه‌ل باغداد′ي آلا
Səg Səlim’ə elçi vara سگ سليم′ه ائلچي سالا
Rumlu üç gürüh ola روملو اوچ گوروه اولا
Birisi gəlir imana بيريسي گلير ايمانا
10
Şah’ım kərəm kanıdırشاهيم كره‌م كانيدير
Yer içər canı yarıdırيئر ايچه‌ر جاني ياريدير
Şah’ımın elçisi vardırشاهيمين ائلچيسي واردير
Səlim oğlu Süleyman’aسليم اوغلو سولئيمان′ا
11
Şah’ımın elçisi vara شاهيمين ائلچيسي وارا
Xəbərin doğrusun verə خبه‌رين دوغروسون وئره
Ya çıxsın o üzü qara يا چيخسين او اوزو قارا
Ya gəlsin girsin meydana يا گلسين گيرسين مئيدانا
12
Yezid bu sözü ar eyləyəيئزيد بو سؤزو آر ائيله‌يه
Bir olmaz xəbər eyləyə بير اولماز خبه‌ر ائيله‌يه
Ordusuna car eyləyəاوردوسونا جار ائيله‌يه
At bəzənə ər donunaآت بزه‌نه ار دونونا
13
Qomanam yorqun avımı قومانام يورقون آويمي
âləm eşidir çavımı عاله‌م ائشيدير چاويمي
Qırılsın yezid qovumu قيريلسين يئزيد قووومو
Min üləşə, bir qarqa qona مين اوله‌شه، بير قارقا قونا
14
âl-i Abbas bunun nâmıآل-ي عابباس بونون نامي
Ona yardımcıdır Qəniاونا يارديمجيدير غني
Alır Rum ilə Şam’ı آلير روم ايله شام′ي
Hükm edər Firəngistan’aحوكم ائدهر فيره‌نگيستان′ا
15
Başına çalar çalmayı باشينا چالار چالمايي
Gözədirlər bu həmləyi گؤزه‌ديرله‌ر بو حمله‌يي
Şah alır yanıl almayı شاه آلير يانيل آلمايي
Qâzilər uğrasa qana غازيله‌ر اوغراسا قانا
16
Dev yaxışmaz pəri ilənدئو ياخيشماز پري ايله‌ن
Söyləşirlər süsər ilənسؤيله‌شيرله‌ر سوسه‌ر ايله‌ن
Şah’ım yüz min çeri ilənشاه′يم يوز مين چئري ايله‌ن
Gəlir alır İstanbul’uگلير آلير ايستانبول′و
17
Ağır qatı qanun çəkər آغير قاتي قانون چكه‌ر
Şah çağırıb nâyib nökər شاه چاغيريب ناييب نؤكه‌ر
İstanbul’a bir xan tikər ايستانبول′ا بير خان تيكه‌ر
Dâxil olur kövn məkana داخيل اولور كؤون مكانا
18
Seyyid dilini söyləyəسئييد ديليني سؤيله‌يه
Eşq dəryasını boylayaعئشق درياسيني بويلايا
Yeddi iqlim fəth eyləyə يئددي ايقليم فتح ائيله‌يه
Şah’ım gəlir Həmədan’aشاه′يم گلير همه‌دان′ا
19
Həmədan’da qurur divan همه‌دان′دا قورور ديوان
Eşit imdi pir-ü cavan ائشيت ايمدي پير-و جاوان
Yeni başdan salar qıran يئني باشدان سالار قيران
Ol yalancı Müsəlman’a اول يالانجي موسلمان′ا
20
Yer üzündə cümlə varıيئر اوزونده جومله واري
Adam eşit bu xəbəriآدام ائشيت بو خبه‌ري
Bu dövür Mehdi zamanı بو دؤوور مئهدي زاماني
Şah’a səcdə qılar varı شاه′ا سجده قيلار واري
21
Gözlərim qan ilə dolaگؤزله‌ريم قان ايله دولا
Şah’ı sevən gəlsin yolaشاهي سئوه‌ن گلسين يولا
ƏMİR ayıdır bir gün olaامير آييدير بير گون اولا
Bâqi bâqi, fəna fənaباقي باقي، فنا فنا
اوزلوغو:
ددهم اوغلو مخله‌صي ايله قوشوقلار يازان اوچونجو عابباس، ١٨ اينجي يوزايلده ياشاميش اؤنه‌ملي خالق اوزانلاريميز آراسيندا يئر آلماقدادير. شئعرله‌ري ايندي ده آغيزدان آغيزا سؤيله‌نه گلدييي كيمي، بونلاردان بير بؤلومو ده‌ييشيك يازارلاريميزجا توپلاناراق ياييملانميشدير. ددهم اوغلو′نون الده قالان قوشوقلاريندان، اوزلوغونون (هونه‌رينين) چوخ گوجلو و اؤزونون ده چوخ بيلگه- ارده‌ملي بير اوزان اولدوغو گؤرولمه‌كده‌دير. ددهم اوغلو چوخ ائتكيلي قونوشابيله‌ن و اكينجي (كولتورو) ايله چئوره‌سينده‌كيله‌ري اؤزونه حايران بيراخابيله‌ن بير كيمسه‌دير. ددهم اوغلو′نون قوشوقلارينداكي سؤيله‌ييش گوجو، بنزه‌تمه‌له‌ري و توركجه‌ني قوللانيشينداكي باشاري، بيله‌سينين خالق اده‌بيياتيميزين اؤنه‌ملي قوشارلاري آراسيندا يئر آلماسيني ساغلاميشدير. ددهم اوغلو′نون توركجه‌ني ايچ ايچه بوتون آنلام درينليكله‌ري ايله ايشله‌ده‌ره‌ك يازديغي قوشوقلار، دؤنه‌مينده آز قارشيلاشان اؤرنه‌كله‌ر آراسيندا اولوب چاغداشي قوشارلارين چوخوندان داها ائتگيلي و گوجلوره‌كدير. ددهم اوغلو′نون قوشوقلاريندا اسكي آنادولو دؤنه‌مي سؤيله‌ييش بيچيمله‌ري و سؤزجوكله‌ري ايله قارشيلاشير اولماغيميز، اونون دوغو آنادولو، آزه‌ربايجان و ايران يؤره‌سينده‌كي توركمانلار آراسيندا ياشايان و قونوشولان توركجه‌يه حاكيمييه‌تينده‌ن قايناقلانماقدادير.
ددهم اوغلو′نون شئيخ بدرالددين′ين گؤروشله‌ريني منيمسه‌دييي تابلانير (قبول ائديلير). قيزيلباش-بكتاش (غالي شيعي- باطيني) اينانجلاري منيمسه‌يه‌نله‌رين عوثمانلي دؤورونده باسقييا اوغراديغي گؤز اؤنونده توتولارسا، قوشوقلاريندا قارشيلاشان گوجه‌مه (ظولمه) اوغراماق و قورتولوشو اون ايكي باشرا (ايمام) سويوندان علي′يه اينانانلاردان بكله‌مه‌ك قونولارينين دوغال ساييلماسي گره‌كير.
----------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------
Yüznamə’dənيوزنامه′دن
آشاغيدا ددهم اوغلونون يوزنامه آدلي قوشوغوندان وئريله‌ن بؤلومله‌رده، سؤزجوكله‌رين جيناسلي و ايچ ايچه قوللانيشي، بنزه‌تمه‌له‌ر و مجازلارين دوغالليغي و گوجو، ايريم (ديققه‌ت) چكمكده‌دير.
1
Dədəmoğlu az oxuددهم اوغلو آز اوخو
Aç kitabı düz oxuآچ كيتابي دوز اوخو
Alana bir hərf yetərآلانا بير حرف يئته‌ر
Almayana yüz oxuآلمايانا يوز اوخو
2
Dədəmoğlu Yasin’dənددهم اوغلو ياسين′ده‌ن
Əlif də çıxar Yasin’dənاليف ده چيخار ياسين′ده‌ن
Bülbülü qəfəsə qorlarبولبولو قفسه قورلار
Dilinin bəlasındanديلينين بلاسيندان
3
Dədəmoğlu az da varددهم اوغلو آز دا وار
Əlli də var yüz də varاللي ده وار، يوز ده وار
Öpüləcək əl də varاؤپوله‌جه‌ك ال ده وار
Tüpürəcək üz də varتوپوره‌جه‌ك اوز ده وار
4
Dədəmoğlu çəməndənددهم اوغلو چمه‌نده‌ن
Su çıxar şu çəməndənسو چيخار شو چمه‌نده‌ن
Pirim günahım geçsə پيريم گوناهيم گئچسه
Kim sorar suçu məndənكيم سورار سوچو منده‌ن
5
Dədəmoğlu nəsi varددهم اوغلو نه‌سي وار
Nəsi var, nərəsi varنه‌سي وار، نه‌ره‌سي وار
Biri məğrib, bir məşriqdəبيري مغريب، بير مشريق
Su sızmaz arası varسو سيزماز آراسي وار
6
Dədəmoğlu nəsi varددهم اوغلو نه‌سي وار
Nəsi var, nərəsi varنه‌سي وار، نره‌سي وار
Allah’la diz dizə otursaآللاه′لا ديز ديزه اوتورسا
Min illik arası varمين ايلليك آراسي وار
7
Dədəmoğlu incidirددهم اوغلو اينجيدير
Lə’l gövhər incidirلعل گؤوهه‌ر اينجيدير
Câhillər bir iş yaparجاهيلله‌ر بير ايش ياپار
Nihayət can incidirنهايه‌ت جان اينجيدير
8
Dədəmoğlu qar yağarددهم اوغلو قار ياغار
Qar yağar, qarqa yalarقار ياغار، قارقا يالار
Allah’ım bu nasıl işآللاه′يم بو ناصيل ايش
Şəkəri qarqa yalar شكه‌ري قارقا يالار
11
Dədəmoğlu incidirددهم اوغلو اينجيدير
Lə’l gövhər incidirلعل گؤوهه‌ر اينجيدير
âriflər bir iş yaparعاريفله‌ر بير ايش ياپار
Nə incir nə incidirنه اينجير نه اينجيدير
12
Dədəmoğlu yolunaددهم اوغلو يولونا
Yol içində yolunaيول ايچينده يولونا
Yol içində olmayanيول ايچينده اولمايان
Bir gün ola yolunaبير گون اولا يولونا
13
Dədəmoğlu yol vardırددهم اوغلو يول واردير
Yol içində yol vardırيول ايچينده يول واردير
Düşkün olan kişidəدوشكون اولان كيشيده
Əlbəttə bir xalvardırالبه‌تته بير خالواردير
14
Dədəmoğlu meydandaددهم اوغلو مئيداندا
Dəm sürərlər meydandaدم سوره‌ر مئيداندا
Bu meydana gələninبو مئيدانا گله‌نين
Küll-ü varı meydandaكولل-و واري مئيداندا
15
Dədəmoğlu meydanaددهم اوغلو مئيدانا
Mey gətirin meydanaمئي گتيرين مئيدانا
Meydana mey gətirməyənمئيدانا مئي گتيرمه‌يه‌ن
Layıq mıdır meydanaلاييق ميدير مئيدانا
16
Dədəmoğlu xana varددهم اوغلو خانا وار
Mey gətir, meydana varمئي گتير، مئيدانا وار
İçib də əsrirməyənايچيب ده اسريرمه‌يه‌ن
Nə bilir meydə nə varنه بيلير مئيده نه وار
17
Dədəmoğlu az söyləددهم اوغلو آز سؤيله
Pişir sözün öz söyləپيشير سؤزون اؤز سؤيله
Şu meydanda yol Haqq’aشو مئيداندا يول حاقق′ا
Əl verəcək söz söyləال وئره‌جه‌ك سؤز سؤيله
18
Dədəmoğlu yarındanددهم اوغلو ياريندان
Ər dönər mi darındanار دؤنه‌رمي داريندان
Yar ilə yar olanlarيار ايله يار اولانلار
Geçmək gərək varındanگئچمه‌ك گره‌ك واريندان
19
Dədəmoğlu yar bilirددهم اوغلو يار بيلير
Yar qiymətin yar bilirيار قييمه‌تين يار بيلير
Haqq’a yaxın olanınحاقق′ا ياخين اولانين
Qiymətini ər bilirقييمه‌تين ار بيلير
20
Dədəmoğlu ər gərəkددهم اوغلو ار گره‌ك
Bir vəfalı yar gərəkبير وفالي يار گره‌ك
Ər qiymətin bilməyəار قييمه‌تين بيلمه‌يه
Yinə kâmil ər gərəkيينه كاميل ار گره‌ك
21
Dədəmoğlu dəm gəlirددهم اوغلو دم گلير
Dəm içində dəm gəlirدم ايچينده دم گلير
Dəm olmayan meydanınدم اولمايان مئيدانين
Əncamında qəm gəlirانجاميندان غم گلير
22
Dədəmoğlu yaz gəlirددهم اوغلو ياز گلير
Qaqqıldaşır qaz gəlirقاققيلداشير قاز گلير
Ərənlər dəm ərincəاره‌نله‌ر دم ارينجه
Al baharlı yaz gəlirآل باهارلي ياز گلير
23
Dədəmoğlu yar gəlsə ددهم اوغلو يار گلسه
âləm dolu yar gəlsəعاله‌م دولو يار گلسه
Canı təslim qılarkənجاني تسليم قيلاركه‌ن
Üzərimə yar gəlsəاوزهريمه يار گلسه
24
Dədəmoğlu yar gəlsəددهم اوغلو يار گلسه
Xüda’m müyəssər qılsaخودا′م مويه‌سسه‌ر قيلسا
Canım bəndən göçüncəجانيم منده‌ن گؤچونجه
Namazımı yar qılsaنامازيمي يار قيلسا
25
Dədəmoğlu cəm’ə varددهم اوغلو جمع′ه وار
Cəm içində cəm’ə varجمع ايچينده جمع′ه وار
Günahlar yarlıqanırگوناهلار يارليقانير
Düşdün isə cəm’ə varدوشدون ايسه جمع′ه وار
26
Dədəmoğlu bu xanaددهم اوغلو بو خانا
Qalmadı Süleyman’aقالمادي سولئيمان′ا
Mürvət ilə varıncaمورووه‌ت ايله وارينجا
Anda baxılmaz qanaآندا باخيلماز قانا
27
Dədəmoğlu kamalıددهم اوغلو كامالي
İstərəm Haq camalıايسته‌ره‌م حاق جامالي
Kamal kəsb etməyənlərكامال كسب ائتمه‌يه‌نله‌ر
Görür mü Haq camalıگؤرور مو حاق جامالي؟
28
Dədəmoğlu gələninددهم اوغلو گله‌نين
Haqq’a səcdə qılanınحاقق′ا سجده قيلانين
Abdəsti möhkəm gərəkآبده‌ستي مؤحكه‌م گره‌ك
Haq cəm’inə gələninحاق جمع′ينه گله‌نين
29
Dədəmoğlu gönüləددهم اوغلو گؤنوله
Saqın dəymə gönüləساقين ده‌يمه گؤنوله
O gönül Haq məqamıاو گؤنول حاق مقامي
Saqın dəymə gönüləساقين ده‌يمه گؤنوله
30
Dədəmoğlu su axarددهم اوغلو سو آخار
Dâyim didara baxarداييم ديدارا باخار
Xatır yıxanlar Haqq’ınخاطير ييخانلار حاقق′ين
Evin me’racın yıxarائوين مئعراجين ييخار
31
Dədəmoğlu dərdim varددهم اوغلو درديم وار
Ürəyimdə urdum varاوره‌ييمده اوردوم (؟) وار
Min dərmana verməzəmمين درمانا وئرمه‌زه‌م
Bir qiymətli dərdim varبير قييمه‌تلي درديم وار
32
Dədəmoğlu dost olmazددهم اوغلو دوست اولماز
İçib də məst olmazايچيب ده مست اولماز
Dost qeybetinə dostdurدوست غئيبه‌تينه دوستدور
Üzə gülən dost olmazاوزه گوله‌ن دوست اولماز
33
Dədəmoğlu kâmil olددهم اوغلو كاميل اول
Kemal əhli kâmil olكامال اهلي كاميل اول
Üləmayam der isənعوله‌مايام دئر ايسه‌ن
Elminlə âmil olعئلمينله عاميل اول
34
Dədəmoğlu Əli’dənددهم اوغلو علي′ده‌ن
Gerçək dönməz bəlidənگرچه‌ك دؤنمه‌ز بلي′ده‌ن
Üç isim bir mə’nadırاوچ ايسيم بير معنادير
Ayrılmayız Əli’dənآيريلماييز علي′ده‌ن
35
Dədəmoğlu der Əli ددهم اوغلو دئر علي
Əvvəl axır bir Əli اه‌ووه‌ل آخير بير علي
Mənim kimi varmola منيم كيمي وار مي اولا
Həm günahkar həm dəli هم گوناهكار هم دلي
36
Dədəmoğlu gələnlərددهم اوغلو گله‌نله‌ر
Haqq’a səcdə qılanlarحاقق′ا سجده قيلانلار
Ədəb ərkan gözləsin اده‌ب اركان گؤزله‌سين
Haq cəmi’nə gələnlərحاق جمع′ينه گله‌نله‌ر
37
Dədəmoğlu daş dəysə ددهم اوغلو داش ده‌يسه
Bağrımıza daş dəysə باغريميزا داش ده‌يسه
Qazancımdan bilirəm قازانجيمدان بيليره‌م
Ayağıma daş dəysə آياغيمدان داش ده‌يسه
38
Dədəmoğlu fərq eylə ددهم اوغلو فرق ائيله
Mizan eylə fərq eylə ميزان ائيله، فرق ائيله
Qədim İslam dinidir قديم ايسلام دينيدير
Mizan eylə fərq eylə ميزان ائيله، فرق ائيله
يوخاريداكي گيريش يازيسيندا ايشله‌ديله‌ن بير نئچه توركجه سؤزجويون فارسجا آنلامي:
ارده‌مƏrdəm = معرفت
اركله‌تƏrklət = دولت
اكينجƏkinc = فرهنگ، كولتور
اورناقOrnaq = تخت
اوزلوقUzluq = هنر
اؤزه‌كÖzək = مركز
باشراBaşra = امام
باشقالديريBaşqaldırı = عصيان، قيام
بليرله‌مه‌كBəlirləmək = تعيين كردن
پيتينPitin = صفحه
تابقيTabqı = اجازه، اذن
تابلاماقTablamaq = قبول كردن، پذيرفتن
چيخاقÇıxaq = ماخذ
خاقانليقXaqanlıq = سلطنت
دوغالDoğal = طبيعي
دئييشDeyiş = نفس
قاراغيQarağı = كور
قورمايQurmay = اركان دولت
قوشارQoşar = شاعر
قوشوقQoşuq = شعر
قولداماقQoldamaq = حمايت كردن، پشتيباني كردن، دسته‌كله‌مه‌ك
قونامQonam = مقام
قونوQonu = موضوع
قييينQıyın = مجازات، جزا
گوجه‌مGücəm = ظلم
گؤره‌وليGörəvli = مامور، كارمند
هؤرونآراسيHörünarası = اينترنت
يارقيجYarqıc = قاضي
يارليقYarlıq = فرمان شاه، فرمان دولتي
يازينجYazınc = نامه
يانداشYandaş = هوادار، طرفدار، پيرو
يئتگيليYetgili = لايق، باصلاحيت
اوچونجو خاقان عابباس′ين توركجه قوشوقلاري
اشعار تركي شاه عباس سوم صفوي- ددهم اوغلو
مئهران باهارلي
بو يازينين تمه‌ل قايناق (منبع) و چيخاغي (ماخذي)، هؤرونآراسيندا (اينتئرنئتده) يايينلانميش اولان، يونوس قوچاق′ين "ددهم اوغلو" آدلي يازيسيدير. گيريش و قوشوقلار سؤزوموز يازيمي′نا اويقون يازيلميشدير.
------------------------------------------------------------------------
ددهم اوغلو ١٧ينجي يوزايل قيزيلباش اوزانلاريندان اولوب، گرچه‌ك آدي "اوچونجو خاقان عابباس"دير. صفه‌وي خاقاني سولئيمان شاه′ين بؤيوك اوغلو اولان ددهم اوغلو، صفه‌وي خانه‌دانينين سون تمثيلچيسيدير.
ددهم اوغلو، از شعراي مردمي قزلباش قرن ١٧ مي باشد. نام اصلي وي شاه عباس ثالث است. ددهم اوغلو فرزند ارشد سليمان شاه صفوي بوده، آخرين نماينده سلطنتي خاندان صفوي شمرده مي شود.
سؤزوموز
ياشامي:
صفه‌وي شاه سولئيمان′ين اؤزونده‌ن سونرا خاقانليغي (سلطه‌نه‌تي) تسليم آلماغا يئتگيلي (لاييق) ايكي بؤيوك اوغلو" ميرزا عابباس" و كيچيك اوغلو "ميرزا حوسئين" وار ايدي. سولئيمان خله‌فيني اؤزو بليرلهمهييب (تعيين ائتمه‌ييب)، بو ايشي قورمايلارينا (دئوله‌ت اركانينا) بيراخميشدير. قورمايلار (دئوله‌ت اركاني) دا اؤز چيخارلاري اوچون "ياخشيدير" لقه‌بي اولان كيچيك اوغلونو، سولطان حوسئين آدي ايله بو قوناما (مقاما) سئچيب، اورناقا (تخته) اوتوردوقدان سونرا (١٦٩٤) دا بؤيوك قارداشي ميرزاعابباس′ين قاراغي (كور) ائديله‌بيلمه‌سي اوچون اوندان تابقي (ايذين) ايسته‌ميشديرله‌ر. سولطان حوسئين بو ايسته‌يي تابلاماسا دا (قبول ائتمه‌سه ده)، عابباس ايكي قارداش آراسيندا چيخان اورناق (تخت) قاوقاسيندا، يئنيله‌ره‌ك عوثمانلي پاديشاهينا سيغينميشدير.
عابباس′ين عوثمانلي تورپاقلارينا گئچيشي ١٨ اينجي يوز ايلين باشلاريندا، عوثمانلي سولطاني اوچونجو احمه‌د′ين دؤنه‌مينده گرچه‌كله‌شميشدير. عوثمانلي اركله‌تي (دئوله‌تي)، عابباس′ي ايكي يوز قوروش آيليق باغلاياراق ميديللي آداسينا گؤنده‌ره‌ره‌ك، دورومو بللي اولونجايا ده‌ك بورادا قالماسيني ايسته‌ميشدير. آنجاق عابباس بورادا قالماييب، ليمني آداسيندان قاچاراق اورتا آنادولو قيزيلباش اؤزه‌كله‌رينده‌ن (مركه‌زله‌رينده‌ن) اولان بوز اوخ سانجاغينا باغلي چوروم بؤلگه‌سينه گلميشدير. سؤزلو سؤيله‌نتيله‌ره گؤره چئوره‌سينه توپلاديغي بير قوشونلا گنه ايران′ا گئده‌ره‌ك قارداشينا قارشي ساواشيب، آنجاق يئنيله‌ره‌ك ايكينجي كره عوثمانلي تورپاقلارينا گئچميشدير. بوندان سونرا چوروم′ون سونقورلو ايلچه‌سي آراف كندينه يئرله‌شه‌ره‌ك اورادا ياشاماغا باشلاميشدير. ددهم اوغلو، ياشامينين بو يئني دؤنه‌مينده شئيخ بدرالددين يولونو منيمسه‌يه‌ره‌ك، بوگون يوزقات دولايلاريني قاپسايان، دؤنه‌مين بوز اوخ سانجاغي توركمانلاري آراسيندا يئنيده‌ن ائتكيسيني آرتيريب و مورادي آشيق علي اوغلو كيمي بير چوخ سيياسي اولايا قاريشميشدير.
عابباس، عوثمانلي اركله‌تينه (دئوله‌تينه) قارشي چوروم كندله‌رينده‌ن اوزه‌رله‌رينده ائتكيلي اولدوغو مينله‌رجه كيشيليك بير قوشون توپلاميش و بو گوجه داياناراق "صفه‌وي شاهي عابباس-ي ثاليث" عونواني ايله اؤز خاقانليغيني ائعلان ائتميشدير. بو توركمانلارين، عابباس′ا اينانماسيني ساغلايان نده‌نله‌ر آراسيندا، اونون ارده‌بيل درگاهينين تمثيلچيسي اولوب معنه‌وي گوجونو داشيماسي و اونلاري كنديسينده بير تاخيم معنه‌وي گوجله‌رين بولوندوغونا اينانديرابيلمهسيدير. او هر يؤنه (طره‌فه) اؤزه‌لليكله سانجاق ايچينده‌كي بهي و ايله‌ري گله‌نله‌‌ره يازينجلار (مكتوبلار) گؤنده‌ره‌ره‌ك اونلاري آياقلانديرميشدير. اونون مامالي عؤمه‌ر بهي`ه يازديغي مكتوب آشاغيدا وئريلميشدير:
"بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدالله الذي علي احسانه ........................، انجومه‌ن آرا-يي سرافراز كي "في الحقيقه" جام-ي جاهان نوما-يي صوري و معنه‌ويدير"
اولا كي احقه‌ر-ي ناسين طره‌ف و احواليندان سوال بويورورسونوز. "حضرت سيد الانبييا محمد مصطفي و اميرالمومنين علي المرتضي"نين ادنادان ادنا كلب-ي عرش نيشين-ي شاخه-يي عابباس-ي ثاليث ايبن-ي ملاييك سيپاهي سولطان سولئيمان بين جننه‌ت مكان شاه عابباس-ي ثاني ايبن-ي قودسي آشييان شاه صفي "انار الله برهانه و قدوسيه سره"
عزيزيم:
بيزيم احواليميزي جانيشين-ي مولك-ي سيكه‌نده‌ر شؤوكه‌تلي پاديشاهيمدان سوال بويور. آن كي بو قدهر اه‌ييامدا خووفوندان ناشي، به هر ماه يئددي يوز قوروش معيشه‌ت تعيين ائديب، گاه ميديللي، گاه عئلمييه جزيرهسينده ايقامه‌ت بويورموشدو. ايمدي وعده تامام اولوب جدديم شاه-ي مردان علي او گيردابدان ساحيل-ي نجاتا واصيل ائيلهدي. هر نه كارگاه-ي بوقه‌له‌مون نقش ائيلهميش ايسه، اولماسي امر-ي موقه‌رره‌ردير.
منيم عزيزيم آقا-يي مؤحته‌ره‌م:
حاله‌ن بير قاچ اخبار-ي ناشاييسته سيزين كيمي صاحيبي عقل-و فراسه‌تده‌ن بعيددير، مسموعوموز اولدو. "الحمدلله" سيزله‌ر هر عئلمده كاميلسيز و عئلم-ي نوجومدا ماهيرسيز. دئوله‌ت-ي عوثمانييه`نين اينكيساري معلوم و منظور-ي در-ي درسعاده‌تينيزدير، كي خوجا "نصرالدين طوسي" زئيجينده و شئيخ احمه‌د بوني و "محي الدين عربي" شمسي معاريفينده نه گونه قئيد اولموش، معلوم و منظور و مسموعونوز اولموشدور، كي پاديشاهلارا پاديشاهدان غئيري بير كيمسه موقابيله و موراضيعهيه قادير اولماماسي "اظهر من الشمس"دير.
ايمدي منيم عزيزيم:
بو محه‌ببه‌تنامه ووردوندا توججوه ائديب ”بناً علي المحبه" بير خه‌يالات-ي فاسيده و كله‌مات-ي ناپه‌سه‌نديده افواه-ي عوامدان منع ائديب، بو ويلايه‌تله‌رين تا باغداد و ساييرينده نه نووعه محه‌ببه‌تله‌ري معلوم-ي شريفدير. بو مادده كي ايقبا-يي فيتنه و فسادي ظوهورا گلير، نه لاييق كي سنين كيمي بير جوود و موكه‌رره‌مده‌ن صودور اولا، قبول ناصييهم بير مادده-يي موباشيره‌ت ائده. بو موحينانه (؟) سئير ائت كي ذولفه‌قار-ي علي نه ايش ائدهر. بو محه‌ببه‌ته بيناان زبان-ي كلام ريققه جاري ائديب، سيزه ايرسال ائيله‌ديك.
واللاه بيللاه تاللاه كي اگهر يوز كره مين سيپاهي اوزهريمه تشريف ائيلهسه، ممنون اولوب اوزوم چئويرمهم. بو قدهر. هر نه لاييق-ي اهل-ي نجاتا و عقل-و فراسه‌ت اوزره ايسه، بؤيلهجه عمه‌ل بويورون. منيم موححيب-ي وفاداريم بيز كيم اولدوغوموزو بو موهورده‌ن معلوم ائدين. "باقي والسلام من اتبع الهدي".
نامه-يي عابباس-ي ثاليث، حرره‌ره هو اعظه‌م-ي مولوك-ي صاحيبقيران"
بو آرادا سونقورلو بهيي اولان "سونقور بهي"، عابباس′ي قولداميشدير (دستهكله‌ميشدير). توركمان به‌يله‌رينده‌ن بيريني چوروم′ا پاشا ياپماق ايسته‌يه‌ن عابباس، آلاجا بهيي اولان "مامالي اوغلو عؤمه‌ر" بهيي، پاشا سرعسكه‌رليييه گتيرميش، مجيداؤزو بؤلگه‌سي و چئوره‌سيني اله گئچيريب، يارقيج (قاضي) و بير سيرا ايله‌ري گله‌ن اركله‌ت (دئوله‌ت) گؤره‌وليله‌ريني (مامورلاريني) اؤلدورموشدور.
سونوندا اوستونه گؤنده‌ريله‌ن عوثمانلي گوجله‌ري ايله ساريم بهي كندي ياخينلارينداكي هاتاب بوغازيندا ياپديغي ساواشدا يئنيلميش، يانداشلاري ايله بيرليكده قيييني (جزاسي) اورادا وئريلميشدير. ددهم اوغلو′نون باشي كسيليب، مامالي عؤمه‌ر بهي ده ١٧٢٣ده بير يارليقلا (فرمانلا) عوثمانليلار طره‌فينده‌ن ائعدام ائديميشدير.
اوچونجو عابباس′ين عوثمانلي′يا باشقالديريسي (عوصياني) چوروم بؤلگه‌سي قوشارلارينين (شاعيرله‌رينين) اوزه‌رينده بؤيوك ايز بيراخميش، بير بؤلوم اوزانلار اونا قارشي و بير بؤلومو ايسه اونو قولدايان (دسته‌كله‌يه‌ن) قوشوقلار يازميشديرلار. بونلاردان بيري ده چوروملو خالق اوزاني امير′دير. چوروملو امير، اؤز قوشوقلاريندا اوچونجو خاقان عابباس′ين مئهدي اولابيله‌جه‌ييني اؤنه سورموشدور:
Çorumlu Əmir’dən – چوروملو امير′ده‌ن
1
Ala gözlü şah Abbas’ımآلا گؤزلو شاه عابباس′يم
Qəzəb etdi doqquz xanaغضه‌ب ائتدي دوققوز خانا
Qəffan aslan babasıdır غففان آسلان باباسيدير
Çırpındı girdi meydana چيرپيندي گيردي مئيدانا
2
Hamıdan ayrıqsı boyuهاميدان آيريقسي بويو
ârif ol mə’budun tanıعاريف اول معبودون تاني
Gözədibdir doqquz xanı گؤزه‌ديبدير دوققوز خاني
Ər qonar ər ocağınaار قونار ار اوجاغينا
3
Giribdir aslan donuna گيريبدير آسلان دونونا
âləm hayrandır boyuna عاله‌م حايراندير بويونا
Şah ənər əmir suyuna شاه انه‌ر امير سويونا
Elçi salar xandan xana ائلچي سالار خاندان خانا
4
İmam soyunu soylayaايمام سويون سويلايا
Eşq dəryasını boylayaعئشق درياسيني بويلايا
Yeddi iqlim fəth eyləyəيئددي ايقليم فتح ائيله‌يه
Şah’ım geçə Hindistan’a شاه′يم گئچه هينديستان′ا
5
Xanlara elçisi vara خانلارا ائلچيسي وارا
Divan qurub oxuyara ديوان قوروب اوخويارا
Yezid yalvara yalvara يئزيد يالوارا يالوارا
Hələ şu şahı sultana هله شو شاهي سولطانا
6
Hindistan qapısın açaهينديستان قاپيسيني آچا
Başlar kəsib qanlar saçaباشلار كسيب قانلار ساچا
Yezid qovmu qaça qaça يئزيد قوومو قاچا قاچا
Vara çıxa gündoğana وارا چيخا گوندوغانا
7
Gündoğana yıxılalar گوندوغانا يخيلالار
Yıxılmasa dağılalar ييخيلماسا داغيلالار
Qar qar olub boğulalar قار قار اولوب بوغولالار
Anları sala tufana آنلاري سالا توفانا
8
Ər olub meydana girib ار اولوب مئيدانا گيريب
Səyirdəşir nökər nâyibسه‌ييرده‌شير نؤكه‌ر ناييب
Gün doğana bir xan qoyub گون دوغانا بير خان قويوب
Şah’ım ənər günbatanaشاه′يم انه‌ر گونباتانا
9
Əvvəl Bağdad’ı ala اه‌ووه‌ل باغداد′ي آلا
Səg Səlim’ə elçi vara سگ سليم′ه ائلچي سالا
Rumlu üç gürüh ola روملو اوچ گوروه اولا
Birisi gəlir imana بيريسي گلير ايمانا
10
Şah’ım kərəm kanıdırشاهيم كره‌م كانيدير
Yer içər canı yarıdırيئر ايچه‌ر جاني ياريدير
Şah’ımın elçisi vardırشاهيمين ائلچيسي واردير
Səlim oğlu Süleyman’aسليم اوغلو سولئيمان′ا
11
Şah’ımın elçisi vara شاهيمين ائلچيسي وارا
Xəbərin doğrusun verə خبه‌رين دوغروسون وئره
Ya çıxsın o üzü qara يا چيخسين او اوزو قارا
Ya gəlsin girsin meydana يا گلسين گيرسين مئيدانا
12
Yezid bu sözü ar eyləyəيئزيد بو سؤزو آر ائيله‌يه
Bir olmaz xəbər eyləyə بير اولماز خبه‌ر ائيله‌يه
Ordusuna car eyləyəاوردوسونا جار ائيله‌يه
At bəzənə ər donunaآت بزه‌نه ار دونونا
13
Qomanam yorqun avımı قومانام يورقون آويمي
âləm eşidir çavımı عاله‌م ائشيدير چاويمي
Qırılsın yezid qovumu قيريلسين يئزيد قووومو
Min üləşə, bir qarqa qona مين اوله‌شه، بير قارقا قونا
14
âl-i Abbas bunun nâmıآل-ي عابباس بونون نامي
Ona yardımcıdır Qəniاونا يارديمجيدير غني
Alır Rum ilə Şam’ı آلير روم ايله شام′ي
Hükm edər Firəngistan’aحوكم ائدهر فيره‌نگيستان′ا
15
Başına çalar çalmayı باشينا چالار چالمايي
Gözədirlər bu həmləyi گؤزه‌ديرله‌ر بو حمله‌يي
Şah alır yanıl almayı شاه آلير يانيل آلمايي
Qâzilər uğrasa qana غازيله‌ر اوغراسا قانا
16
Dev yaxışmaz pəri ilənدئو ياخيشماز پري ايله‌ن
Söyləşirlər süsər ilənسؤيله‌شيرله‌ر سوسه‌ر ايله‌ن
Şah’ım yüz min çeri ilənشاه′يم يوز مين چئري ايله‌ن
Gəlir alır İstanbul’uگلير آلير ايستانبول′و
17
Ağır qatı qanun çəkər آغير قاتي قانون چكه‌ر
Şah çağırıb nâyib nökər شاه چاغيريب ناييب نؤكه‌ر
İstanbul’a bir xan tikər ايستانبول′ا بير خان تيكه‌ر
Dâxil olur kövn məkana داخيل اولور كؤون مكانا
18
Seyyid dilini söyləyəسئييد ديليني سؤيله‌يه
Eşq dəryasını boylayaعئشق درياسيني بويلايا
Yeddi iqlim fəth eyləyə يئددي ايقليم فتح ائيله‌يه
Şah’ım gəlir Həmədan’aشاه′يم گلير همه‌دان′ا
19
Həmədan’da qurur divan همه‌دان′دا قورور ديوان
Eşit imdi pir-ü cavan ائشيت ايمدي پير-و جاوان
Yeni başdan salar qıran يئني باشدان سالار قيران
Ol yalancı Müsəlman’a اول يالانجي موسلمان′ا
20
Yer üzündə cümlə varıيئر اوزونده جومله واري
Adam eşit bu xəbəriآدام ائشيت بو خبه‌ري
Bu dövür Mehdi zamanı بو دؤوور مئهدي زاماني
Şah’a səcdə qılar varı شاه′ا سجده قيلار واري
21
Gözlərim qan ilə dolaگؤزله‌ريم قان ايله دولا
Şah’ı sevən gəlsin yolaشاهي سئوه‌ن گلسين يولا
ƏMİR ayıdır bir gün olaامير آييدير بير گون اولا
Bâqi bâqi, fəna fənaباقي باقي، فنا فنا
اوزلوغو:
ددهم اوغلو مخله‌صي ايله قوشوقلار يازان اوچونجو عابباس، ١٨ اينجي يوزايلده ياشاميش اؤنه‌ملي خالق اوزانلاريميز آراسيندا يئر آلماقدادير. شئعرله‌ري ايندي ده آغيزدان آغيزا سؤيله‌نه گلدييي كيمي، بونلاردان بير بؤلومو ده‌ييشيك يازارلاريميزجا توپلاناراق ياييملانميشدير. ددهم اوغلو′نون الده قالان قوشوقلاريندان، اوزلوغونون (هونه‌رينين) چوخ گوجلو و اؤزونون ده چوخ بيلگه- ارده‌ملي بير اوزان اولدوغو گؤرولمه‌كده‌دير. ددهم اوغلو چوخ ائتكيلي قونوشابيله‌ن و اكينجي (كولتورو) ايله چئوره‌سينده‌كيله‌ري اؤزونه حايران بيراخابيله‌ن بير كيمسه‌دير. ددهم اوغلو′نون قوشوقلارينداكي سؤيله‌ييش گوجو، بنزه‌تمه‌له‌ري و توركجه‌ني قوللانيشينداكي باشاري، بيله‌سينين خالق اده‌بيياتيميزين اؤنه‌ملي قوشارلاري آراسيندا يئر آلماسيني ساغلاميشدير. ددهم اوغلو′نون توركجه‌ني ايچ ايچه بوتون آنلام درينليكله‌ري ايله ايشله‌ده‌ره‌ك يازديغي قوشوقلار، دؤنه‌مينده آز قارشيلاشان اؤرنه‌كله‌ر آراسيندا اولوب چاغداشي قوشارلارين چوخوندان داها ائتگيلي و گوجلوره‌كدير. ددهم اوغلو′نون قوشوقلاريندا اسكي آنادولو دؤنه‌مي سؤيله‌ييش بيچيمله‌ري و سؤزجوكله‌ري ايله قارشيلاشير اولماغيميز، اونون دوغو آنادولو، آزه‌ربايجان و ايران يؤره‌سينده‌كي توركمانلار آراسيندا ياشايان و قونوشولان توركجه‌يه حاكيمييه‌تينده‌ن قايناقلانماقدادير.
ددهم اوغلو′نون شئيخ بدرالددين′ين گؤروشله‌ريني منيمسه‌دييي تابلانير (قبول ائديلير). قيزيلباش-بكتاش (غالي شيعي- باطيني) اينانجلاري منيمسه‌يه‌نله‌رين عوثمانلي دؤورونده باسقييا اوغراديغي گؤز اؤنونده توتولارسا، قوشوقلاريندا قارشيلاشان گوجه‌مه (ظولمه) اوغراماق و قورتولوشو اون ايكي باشرا (ايمام) سويوندان علي′يه اينانانلاردان بكله‌مه‌ك قونولارينين دوغال ساييلماسي گره‌كير.
----------------------------------------------------------
-----------------------------------------------------------
Yüznamə’dənيوزنامه′دن
آشاغيدا ددهم اوغلونون يوزنامه آدلي قوشوغوندان وئريله‌ن بؤلومله‌رده، سؤزجوكله‌رين جيناسلي و ايچ ايچه قوللانيشي، بنزه‌تمه‌له‌ر و مجازلارين دوغالليغي و گوجو، ايريم (ديققه‌ت) چكمكده‌دير.
1
Dədəmoğlu az oxuددهم اوغلو آز اوخو
Aç kitabı düz oxuآچ كيتابي دوز اوخو
Alana bir hərf yetərآلانا بير حرف يئته‌ر
Almayana yüz oxuآلمايانا يوز اوخو
2
Dədəmoğlu Yasin’dənددهم اوغلو ياسين′ده‌ن
Əlif də çıxar Yasin’dənاليف ده چيخار ياسين′ده‌ن
Bülbülü qəfəsə qorlarبولبولو قفسه قورلار
Dilinin bəlasındanديلينين بلاسيندان
3
Dədəmoğlu az da varددهم اوغلو آز دا وار
Əlli də var yüz də varاللي ده وار، يوز ده وار
Öpüləcək əl də varاؤپوله‌جه‌ك ال ده وار
Tüpürəcək üz də varتوپوره‌جه‌ك اوز ده وار
4
Dədəmoğlu çəməndənددهم اوغلو چمه‌نده‌ن
Su çıxar şu çəməndənسو چيخار شو چمه‌نده‌ن
Pirim günahım geçsə پيريم گوناهيم گئچسه
Kim sorar suçu məndənكيم سورار سوچو منده‌ن
5
Dədəmoğlu nəsi varددهم اوغلو نه‌سي وار
Nəsi var, nərəsi varنه‌سي وار، نه‌ره‌سي وار
Biri məğrib, bir məşriqdəبيري مغريب، بير مشريق
Su sızmaz arası varسو سيزماز آراسي وار
6
Dədəmoğlu nəsi varددهم اوغلو نه‌سي وار
Nəsi var, nərəsi varنه‌سي وار، نره‌سي وار
Allah’la diz dizə otursaآللاه′لا ديز ديزه اوتورسا
Min illik arası varمين ايلليك آراسي وار
7
Dədəmoğlu incidirددهم اوغلو اينجيدير
Lə’l gövhər incidirلعل گؤوهه‌ر اينجيدير
Câhillər bir iş yaparجاهيلله‌ر بير ايش ياپار
Nihayət can incidirنهايه‌ت جان اينجيدير
8
Dədəmoğlu qar yağarددهم اوغلو قار ياغار
Qar yağar, qarqa yalarقار ياغار، قارقا يالار
Allah’ım bu nasıl işآللاه′يم بو ناصيل ايش
Şəkəri qarqa yalar شكه‌ري قارقا يالار
11
Dədəmoğlu incidirددهم اوغلو اينجيدير
Lə’l gövhər incidirلعل گؤوهه‌ر اينجيدير
âriflər bir iş yaparعاريفله‌ر بير ايش ياپار
Nə incir nə incidirنه اينجير نه اينجيدير
12
Dədəmoğlu yolunaددهم اوغلو يولونا
Yol içində yolunaيول ايچينده يولونا
Yol içində olmayanيول ايچينده اولمايان
Bir gün ola yolunaبير گون اولا يولونا
13
Dədəmoğlu yol vardırددهم اوغلو يول واردير
Yol içində yol vardırيول ايچينده يول واردير
Düşkün olan kişidəدوشكون اولان كيشيده
Əlbəttə bir xalvardırالبه‌تته بير خالواردير
14
Dədəmoğlu meydandaددهم اوغلو مئيداندا
Dəm sürərlər meydandaدم سوره‌ر مئيداندا
Bu meydana gələninبو مئيدانا گله‌نين
Küll-ü varı meydandaكولل-و واري مئيداندا
15
Dədəmoğlu meydanaددهم اوغلو مئيدانا
Mey gətirin meydanaمئي گتيرين مئيدانا
Meydana mey gətirməyənمئيدانا مئي گتيرمه‌يه‌ن
Layıq mıdır meydanaلاييق ميدير مئيدانا
16
Dədəmoğlu xana varددهم اوغلو خانا وار
Mey gətir, meydana varمئي گتير، مئيدانا وار
İçib də əsrirməyənايچيب ده اسريرمه‌يه‌ن
Nə bilir meydə nə varنه بيلير مئيده نه وار
17
Dədəmoğlu az söyləددهم اوغلو آز سؤيله
Pişir sözün öz söyləپيشير سؤزون اؤز سؤيله
Şu meydanda yol Haqq’aشو مئيداندا يول حاقق′ا
Əl verəcək söz söyləال وئره‌جه‌ك سؤز سؤيله
18
Dədəmoğlu yarındanددهم اوغلو ياريندان
Ər dönər mi darındanار دؤنه‌رمي داريندان
Yar ilə yar olanlarيار ايله يار اولانلار
Geçmək gərək varındanگئچمه‌ك گره‌ك واريندان
19
Dədəmoğlu yar bilirددهم اوغلو يار بيلير
Yar qiymətin yar bilirيار قييمه‌تين يار بيلير
Haqq’a yaxın olanınحاقق′ا ياخين اولانين
Qiymətini ər bilirقييمه‌تين ار بيلير
20
Dədəmoğlu ər gərəkددهم اوغلو ار گره‌ك
Bir vəfalı yar gərəkبير وفالي يار گره‌ك
Ər qiymətin bilməyəار قييمه‌تين بيلمه‌يه
Yinə kâmil ər gərəkيينه كاميل ار گره‌ك
21
Dədəmoğlu dəm gəlirددهم اوغلو دم گلير
Dəm içində dəm gəlirدم ايچينده دم گلير
Dəm olmayan meydanınدم اولمايان مئيدانين
Əncamında qəm gəlirانجاميندان غم گلير
22
Dədəmoğlu yaz gəlirددهم اوغلو ياز گلير
Qaqqıldaşır qaz gəlirقاققيلداشير قاز گلير
Ərənlər dəm ərincəاره‌نله‌ر دم ارينجه
Al baharlı yaz gəlirآل باهارلي ياز گلير
23
Dədəmoğlu yar gəlsə ددهم اوغلو يار گلسه
âləm dolu yar gəlsəعاله‌م دولو يار گلسه
Canı təslim qılarkənجاني تسليم قيلاركه‌ن
Üzərimə yar gəlsəاوزهريمه يار گلسه
24
Dədəmoğlu yar gəlsəددهم اوغلو يار گلسه
Xüda’m müyəssər qılsaخودا′م مويه‌سسه‌ر قيلسا
Canım bəndən göçüncəجانيم منده‌ن گؤچونجه
Namazımı yar qılsaنامازيمي يار قيلسا
25
Dədəmoğlu cəm’ə varددهم اوغلو جمع′ه وار
Cəm içində cəm’ə varجمع ايچينده جمع′ه وار
Günahlar yarlıqanırگوناهلار يارليقانير
Düşdün isə cəm’ə varدوشدون ايسه جمع′ه وار
26
Dədəmoğlu bu xanaددهم اوغلو بو خانا
Qalmadı Süleyman’aقالمادي سولئيمان′ا
Mürvət ilə varıncaمورووه‌ت ايله وارينجا
Anda baxılmaz qanaآندا باخيلماز قانا
27
Dədəmoğlu kamalıددهم اوغلو كامالي
İstərəm Haq camalıايسته‌ره‌م حاق جامالي
Kamal kəsb etməyənlərكامال كسب ائتمه‌يه‌نله‌ر
Görür mü Haq camalıگؤرور مو حاق جامالي؟
28
Dədəmoğlu gələninددهم اوغلو گله‌نين
Haqq’a səcdə qılanınحاقق′ا سجده قيلانين
Abdəsti möhkəm gərəkآبده‌ستي مؤحكه‌م گره‌ك
Haq cəm’inə gələninحاق جمع′ينه گله‌نين
29
Dədəmoğlu gönüləددهم اوغلو گؤنوله
Saqın dəymə gönüləساقين ده‌يمه گؤنوله
O gönül Haq məqamıاو گؤنول حاق مقامي
Saqın dəymə gönüləساقين ده‌يمه گؤنوله
30
Dədəmoğlu su axarددهم اوغلو سو آخار
Dâyim didara baxarداييم ديدارا باخار
Xatır yıxanlar Haqq’ınخاطير ييخانلار حاقق′ين
Evin me’racın yıxarائوين مئعراجين ييخار
31
Dədəmoğlu dərdim varددهم اوغلو درديم وار
Ürəyimdə urdum varاوره‌ييمده اوردوم (؟) وار
Min dərmana verməzəmمين درمانا وئرمه‌زه‌م
Bir qiymətli dərdim varبير قييمه‌تلي درديم وار
32
Dədəmoğlu dost olmazددهم اوغلو دوست اولماز
İçib də məst olmazايچيب ده مست اولماز
Dost qeybetinə dostdurدوست غئيبه‌تينه دوستدور
Üzə gülən dost olmazاوزه گوله‌ن دوست اولماز
33
Dədəmoğlu kâmil olددهم اوغلو كاميل اول
Kemal əhli kâmil olكامال اهلي كاميل اول
Üləmayam der isənعوله‌مايام دئر ايسه‌ن
Elminlə âmil olعئلمينله عاميل اول
34
Dədəmoğlu Əli’dənددهم اوغلو علي′ده‌ن
Gerçək dönməz bəlidənگرچه‌ك دؤنمه‌ز بلي′ده‌ن
Üç isim bir mə’nadırاوچ ايسيم بير معنادير
Ayrılmayız Əli’dənآيريلماييز علي′ده‌ن
35
Dədəmoğlu der Əli ددهم اوغلو دئر علي
Əvvəl axır bir Əli اه‌ووه‌ل آخير بير علي
Mənim kimi varmola منيم كيمي وار مي اولا
Həm günahkar həm dəli هم گوناهكار هم دلي
36
Dədəmoğlu gələnlərددهم اوغلو گله‌نله‌ر
Haqq’a səcdə qılanlarحاقق′ا سجده قيلانلار
Ədəb ərkan gözləsin اده‌ب اركان گؤزله‌سين
Haq cəmi’nə gələnlərحاق جمع′ينه گله‌نله‌ر
37
Dədəmoğlu daş dəysə ددهم اوغلو داش ده‌يسه
Bağrımıza daş dəysə باغريميزا داش ده‌يسه
Qazancımdan bilirəm قازانجيمدان بيليره‌م
Ayağıma daş dəysə آياغيمدان داش ده‌يسه
38
Dədəmoğlu fərq eylə ددهم اوغلو فرق ائيله
Mizan eylə fərq eylə ميزان ائيله، فرق ائيله
Qədim İslam dinidir قديم ايسلام دينيدير
Mizan eylə fərq eylə ميزان ائيله، فرق ائيله
يوخاريداكي گيريش يازيسيندا ايشله‌ديله‌ن بير نئچه توركجه سؤزجويون فارسجا آنلامي:
ارده‌مƏrdəm = معرفت
اركله‌تƏrklət = دولت
اكينجƏkinc = فرهنگ، كولتور
اورناقOrnaq = تخت
اوزلوقUzluq = هنر
اؤزه‌كÖzək = مركز
باشراBaşra = امام
باشقالديريBaşqaldırı = عصيان، قيام
بليرله‌مه‌كBəlirləmək = تعيين كردن
پيتينPitin = صفحه
تابقيTabqı = اجازه، اذن
تابلاماقTablamaq = قبول كردن، پذيرفتن
چيخاقÇıxaq = ماخذ
خاقانليقXaqanlıq = سلطنت
دوغالDoğal = طبيعي
دئييشDeyiş = نفس
قاراغيQarağı = كور
قورمايQurmay = اركان دولت
قوشارQoşar = شاعر
قوشوقQoşuq = شعر
قولداماقQoldamaq = حمايت كردن، پشتيباني كردن، دسته‌كله‌مه‌ك
قونامQonam = مقام
قونوQonu = موضوع
قييينQıyın = مجازات، جزا
گوجه‌مGücəm = ظلم
گؤره‌وليGörəvli = مامور، كارمند
هؤرونآراسيHörünarası = اينترنت
يارقيجYarqıc = قاضي
يارليقYarlıq = فرمان شاه، فرمان دولتي
يازينجYazınc = نامه
يانداشYandaş = هوادار، طرفدار، پيرو
يئتگيليYetgili = لايق، باصلاحيت
نامه تركي شاهزاده عباس ثالث صفوي (١٧٢٠؟-؟؟١٦) به بيگ آلاجا، مامالي عمر بيگ
عابباس-ي ثاليث صفه‌ويˊنين (١٧٢٠؟-؟؟١٦) آلاجا بهيي مامالي عؤمه‌ر بهي`ه يازديغي توركجه مكتوب
مئهران باهارلي
عجه‌م شاهي ايدديعاسيندا اولان شاه عابباس نامينداكي شقينين مامالي اوغلو عؤمه‌ر بهيˊه گؤنده‌ردييي مكتوب صوره‌تيدير
"بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدالله الذي علي احسانه ........................، انجومه‌ن آرا-يي سرافراز كي "في الحقيقه" جام-ي جاهان نوما-يي صوري و معنه‌ويدير"
اولا كي احقه‌ر-ي ناسين طره‌ف و احواليندان سوال بويورورسونوز. "حضرت سيد الانبييا محمد مصطفي و اميرالمومنين علي المرتضي"نين ادنادان ادنا كلب-ي عرش نيشين-ي شاخه-يي عابباس-ي ثاليث ايبن-ي ملاييك سيپاهي سولطان سولئيمان بين جننه‌ت مكان شاه عابباس-ي ثاني ايبن-ي قودسي آشييان شاه صفي "انار الله برهانه و قدوسيه سره"
عزيزيم:
بيزيم احواليميزي جانيشين-ي مولك-ي سيكه‌نده‌ر شؤوكه‌تلي پاديشاهيمدان سوال بويور. آن كي بو قدهر اه‌ييامدا خووفوندان ناشي، به هر ماه يئددي يوز قوروش معيشه‌ت تعيين ائديب، گاه ميديللي، گاه عئلمييه جزيرهسينده ايقامه‌ت بويورموشدو. ايمدي وعده تامام اولوب جدديم شاه-ي مردان علي او گيردابدان ساحيل-ي نجاتا واصيل ائيلهدي. هر نه كارگاه-ي بوقه‌له‌مون نقش ائيلهميش ايسه، اولماسي امر-ي موقه‌رره‌ردير.
منيم عزيزيم آقا-يي مؤحته‌ره‌م:
حاله‌ن بير قاچ اخبار-ي ناشاييسته سيزين كيمي صاحيبي عقل-و فراسه‌تده‌ن بعيددير، مسموعوموز اولدو. "الحمدلله" سيزله‌ر هر عئلمده كاميلسيز و عئلم-ي نوجومدا ماهيرسيز. دئوله‌ت-ي عوثمانييه`نين اينكيساري معلوم و منظور-ي در-ي درسعاده‌تينيزدير، كي خوجا "نصرالدين طوسي" زئيجينده و شئيخ احمه‌د بوني و "محي الدين عربي" شمسي معاريفينده نه گونه قئيد اولموش، معلوم و منظور و مسموعونوز اولموشدور، كي پاديشاهلارا پاديشاهدان غئيري بير كيمسه موقابيله و موراضيعهيه قادير اولماماسي "اظهر من الشمس"دير.
ايمدي منيم عزيزيم:
بو محه‌ببه‌تنامه ووردوندا توججوه ائديب ”بناً علي المحبه" بير خه‌يالات-ي فاسيده و كله‌مات-ي ناپه‌سه‌نديده افواه-ي عوامدان منع ائديب، بو ويلايه‌تله‌رين تا باغداد و ساييرينده نه نووعه محه‌ببه‌تله‌ري معلوم-ي شريفدير. بو مادده كي ايقبا-يي فيتنه و فسادي ظوهورا گلير، نه لاييق كي سنين كيمي بير جوود و موكه‌رره‌مده‌ن صودور اولا، قبول ناصييهم بير مادده-يي موباشيره‌ت ائده. بو موحينانه (؟) سئير ائت كي ذولفه‌قار-ي علي نه ايش ائدهر. بو محه‌ببه‌ته بيناان زبان-ي كلام ريققه جاري ائديب، سيزه ايرسال ائيله‌ديك.
واللاه بيللاه تاللاه كي اگهر يوز كره مين سيپاهي اوزهريمه تشريف ائيلهسه، ممنون اولوب اوزوم چئويرمهم. بو قدهر. هر نه لاييق-ي اهل-ي نجاتا و عقل-و فراسه‌ت اوزره ايسه، بؤيلهجه عمه‌ل بويورون. منيم موححيب-ي وفاداريم بيز كيم اولدوغوموزو بو موهورده‌ن معلوم ائدين. "باقي والسلام من اتبع الهدي".
نامه-يي عابباس-ي ثاليث، حرره‌ره هو اعظه‌م-ي مولوك-ي صاحيبقيران
Abbas Sâlis Səfəvi’nin (16??-1720?) Alaca bəyi Mamalı Ömər bəy’ə yazdığı Türkcə məktub
ƏCƏMŞAHI İDDİASINDA OLAN ŞAH ABBAS NAMINDAKI ŞƏQİNİN MAMALI OĞLU ÖMƏR BƏYƏ GÖNDƏRDİYİ MƏKTUB SURƏTİDİR
Bismillahirrəhmanirrəhim
“Əlhəmdülillahilləzi əlâ ihsanihi biən təqərrəl həqqu fi məkânihi kəma qaləllahü taalâ ennəl ərdə yurisuha mən yəşau vəlaqıbətü lilmüttəqin. Badeza güldəstə-i bənd-i gülha-yi dua-yı iktam riyaz-i səna-i məruz-u zəmir-i münir-i xurşid-i incilabı, uqdə güşad-ı muakidi din və devlət və səyyiə ara-yı maarık fəth-ü nusrət, ruşən bəyan-ı tirizəban və bülənd qədr-i məhfel fırazı, əncümən ara-yı sərəfraz ki filhəqiqə cam-i cihan nüma-yi suri və mənəvidir”.
Ola ki əhqər-i nâsın tərəf və əhvalından sual buyurursunuz. Həzrət-i Seyyidi’l ənbiya Məhəmməd Mustafa və Əmirü’l-Möminin Əliyyü’l Murtaza’ nın ədnadan ədna kəlbi ərş-nişin-i Şâxə-yı Abbas-ı Sâlis ibn-i məlayik sipah-i Sultan Süleyman bin Cənnet məkan Şah Abbas-ı Sâni ibn-i qudsi aşiyan Şah Səfi ənar Allahü bürhanəhüm və quddisə sırrə hu
Əzizim:
Bizim əhvalımızıi cânişini-i mülk-i Sikəndər şevkətli pâdişahımdan sual buyur. An ki bu qədər əyyamda xovfundan nâşi, behər mah yeddi yüz quruş məişət təyin edip gah Midilli gah İlmiyə cəzirəsində iqamət buyurmuştu. İmdi və’də təmam olup cəddim Şâh-ı Mərdan Əli o girdabdan sâhil-i nəcata vâsıl eylədi. Hər nə kârgah-ı buqələmun nəqş eyləmiş isə olması əmr-i muqarrərdir.
Bənim əzizim Aqa-yı möhtərəm:
Hâlən bir qaç əxbâr-ı naşayestə sizin gibi sâhibi əql- ü fərasətdən bəiddir məsmuumuz oldu. Əlhamdilüllah sizlər hər elmdə kâmilsiz və elm-i nucumda mâhirsiz. Devlət-i Osmaniyə’nin inkısarı mə’lum və mənzur-ı dər-i dərsaadətinizdir ki Xoca Nəsrəddin Tusi zeycində və Şeyx Əhməd Buni və Muhyiddin-i Ərabi Şəmsi maariflərində nə günə qeydolmuş mə’lum və manzur və məsmuunuz olmuşdur ki pâdişahlara pâdişahdan qayrı bir kimsə muqabilə və murazaya qâdir olmaması əzhar min əş-şəmsdir.
İmdi Bənim Əzizim:
Bu Məhəbbətnâmə vurudunda təvəccüh edip binaən ələl muhibbə bir xəyalât-ı fâsidə və kəlimat-ı na pəsəndidə əfvah-ı avamdan mən edip bu vilayətlərdən tâ Bağdat və sayirin də nə nev’ə məhəbbətləri mə’lum-ı şərifdir. Bu maddə ki ibqa-yı fitnə və fəsadı zuhura gəlir nə lâyıq ki sənin gibi bir cüd-ü mükərrəmdən sudürə ola, Qəbul nasiyam bir maddəyə mübaşərət edə. Bu mühinânə seyret ki Zulfiqar-ı Əli nə iş edər. Bu məhəbbətə binaən zəban-ı kəlam raqqa cari edip sizə irsal eylədik
Vallah Billah tallah ki əyər yüz kərə yüz min sipâhi üzərime təşrif eyləsə məmnun olup özüm çevirməm. Bu qədər Hər nə lâyıq əhl-i nəcata və əql-ü fərâsət üzərə isə böyləcə əməl buyurun. Bənim muhibb-i vəfadarım biz kim olduğumuz bu möhürdən mə’lum edin. Baqi vəssəlam mən əttəbəlhüda.
Nâmə-yi Abbas-ı Sâlis hərrərəhu ə’zəm-i mülük-i sâhib qıran
قايناق-Qaynaq
Çorum İl Halk Kütüphanesi, 315/2244 sayı ile kayıtlı el yazması mecmuası
عابباس-ي ثاليث صفه‌ويˊنين (١٧٢٠؟-؟؟١٦) آلاجا بهيي مامالي عؤمه‌ر بهي`ه يازديغي توركجه مكتوب
مئهران باهارلي
عجه‌م شاهي ايدديعاسيندا اولان شاه عابباس نامينداكي شقينين مامالي اوغلو عؤمه‌ر بهيˊه گؤنده‌ردييي مكتوب صوره‌تيدير
"بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدالله الذي علي احسانه ........................، انجومه‌ن آرا-يي سرافراز كي "في الحقيقه" جام-ي جاهان نوما-يي صوري و معنه‌ويدير"
اولا كي احقه‌ر-ي ناسين طره‌ف و احواليندان سوال بويورورسونوز. "حضرت سيد الانبييا محمد مصطفي و اميرالمومنين علي المرتضي"نين ادنادان ادنا كلب-ي عرش نيشين-ي شاخه-يي عابباس-ي ثاليث ايبن-ي ملاييك سيپاهي سولطان سولئيمان بين جننه‌ت مكان شاه عابباس-ي ثاني ايبن-ي قودسي آشييان شاه صفي "انار الله برهانه و قدوسيه سره"
عزيزيم:
بيزيم احواليميزي جانيشين-ي مولك-ي سيكه‌نده‌ر شؤوكه‌تلي پاديشاهيمدان سوال بويور. آن كي بو قدهر اه‌ييامدا خووفوندان ناشي، به هر ماه يئددي يوز قوروش معيشه‌ت تعيين ائديب، گاه ميديللي، گاه عئلمييه جزيرهسينده ايقامه‌ت بويورموشدو. ايمدي وعده تامام اولوب جدديم شاه-ي مردان علي او گيردابدان ساحيل-ي نجاتا واصيل ائيلهدي. هر نه كارگاه-ي بوقه‌له‌مون نقش ائيلهميش ايسه، اولماسي امر-ي موقه‌رره‌ردير.
منيم عزيزيم آقا-يي مؤحته‌ره‌م:
حاله‌ن بير قاچ اخبار-ي ناشاييسته سيزين كيمي صاحيبي عقل-و فراسه‌تده‌ن بعيددير، مسموعوموز اولدو. "الحمدلله" سيزله‌ر هر عئلمده كاميلسيز و عئلم-ي نوجومدا ماهيرسيز. دئوله‌ت-ي عوثمانييه`نين اينكيساري معلوم و منظور-ي در-ي درسعاده‌تينيزدير، كي خوجا "نصرالدين طوسي" زئيجينده و شئيخ احمه‌د بوني و "محي الدين عربي" شمسي معاريفينده نه گونه قئيد اولموش، معلوم و منظور و مسموعونوز اولموشدور، كي پاديشاهلارا پاديشاهدان غئيري بير كيمسه موقابيله و موراضيعهيه قادير اولماماسي "اظهر من الشمس"دير.
ايمدي منيم عزيزيم:
بو محه‌ببه‌تنامه ووردوندا توججوه ائديب ”بناً علي المحبه" بير خه‌يالات-ي فاسيده و كله‌مات-ي ناپه‌سه‌نديده افواه-ي عوامدان منع ائديب، بو ويلايه‌تله‌رين تا باغداد و ساييرينده نه نووعه محه‌ببه‌تله‌ري معلوم-ي شريفدير. بو مادده كي ايقبا-يي فيتنه و فسادي ظوهورا گلير، نه لاييق كي سنين كيمي بير جوود و موكه‌رره‌مده‌ن صودور اولا، قبول ناصييهم بير مادده-يي موباشيره‌ت ائده. بو موحينانه (؟) سئير ائت كي ذولفه‌قار-ي علي نه ايش ائدهر. بو محه‌ببه‌ته بيناان زبان-ي كلام ريققه جاري ائديب، سيزه ايرسال ائيله‌ديك.
واللاه بيللاه تاللاه كي اگهر يوز كره مين سيپاهي اوزهريمه تشريف ائيلهسه، ممنون اولوب اوزوم چئويرمهم. بو قدهر. هر نه لاييق-ي اهل-ي نجاتا و عقل-و فراسه‌ت اوزره ايسه، بؤيلهجه عمه‌ل بويورون. منيم موححيب-ي وفاداريم بيز كيم اولدوغوموزو بو موهورده‌ن معلوم ائدين. "باقي والسلام من اتبع الهدي".
نامه-يي عابباس-ي ثاليث، حرره‌ره هو اعظه‌م-ي مولوك-ي صاحيبقيران
Abbas Sâlis Səfəvi’nin (16??-1720?) Alaca bəyi Mamalı Ömər bəy’ə yazdığı Türkcə məktub
ƏCƏMŞAHI İDDİASINDA OLAN ŞAH ABBAS NAMINDAKI ŞƏQİNİN MAMALI OĞLU ÖMƏR BƏYƏ GÖNDƏRDİYİ MƏKTUB SURƏTİDİR
Bismillahirrəhmanirrəhim
“Əlhəmdülillahilləzi əlâ ihsanihi biən təqərrəl həqqu fi məkânihi kəma qaləllahü taalâ ennəl ərdə yurisuha mən yəşau vəlaqıbətü lilmüttəqin. Badeza güldəstə-i bənd-i gülha-yi dua-yı iktam riyaz-i səna-i məruz-u zəmir-i münir-i xurşid-i incilabı, uqdə güşad-ı muakidi din və devlət və səyyiə ara-yı maarık fəth-ü nusrət, ruşən bəyan-ı tirizəban və bülənd qədr-i məhfel fırazı, əncümən ara-yı sərəfraz ki filhəqiqə cam-i cihan nüma-yi suri və mənəvidir”.
Ola ki əhqər-i nâsın tərəf və əhvalından sual buyurursunuz. Həzrət-i Seyyidi’l ənbiya Məhəmməd Mustafa və Əmirü’l-Möminin Əliyyü’l Murtaza’ nın ədnadan ədna kəlbi ərş-nişin-i Şâxə-yı Abbas-ı Sâlis ibn-i məlayik sipah-i Sultan Süleyman bin Cənnet məkan Şah Abbas-ı Sâni ibn-i qudsi aşiyan Şah Səfi ənar Allahü bürhanəhüm və quddisə sırrə hu
Əzizim:
Bizim əhvalımızıi cânişini-i mülk-i Sikəndər şevkətli pâdişahımdan sual buyur. An ki bu qədər əyyamda xovfundan nâşi, behər mah yeddi yüz quruş məişət təyin edip gah Midilli gah İlmiyə cəzirəsində iqamət buyurmuştu. İmdi və’də təmam olup cəddim Şâh-ı Mərdan Əli o girdabdan sâhil-i nəcata vâsıl eylədi. Hər nə kârgah-ı buqələmun nəqş eyləmiş isə olması əmr-i muqarrərdir.
Bənim əzizim Aqa-yı möhtərəm:
Hâlən bir qaç əxbâr-ı naşayestə sizin gibi sâhibi əql- ü fərasətdən bəiddir məsmuumuz oldu. Əlhamdilüllah sizlər hər elmdə kâmilsiz və elm-i nucumda mâhirsiz. Devlət-i Osmaniyə’nin inkısarı mə’lum və mənzur-ı dər-i dərsaadətinizdir ki Xoca Nəsrəddin Tusi zeycində və Şeyx Əhməd Buni və Muhyiddin-i Ərabi Şəmsi maariflərində nə günə qeydolmuş mə’lum və manzur və məsmuunuz olmuşdur ki pâdişahlara pâdişahdan qayrı bir kimsə muqabilə və murazaya qâdir olmaması əzhar min əş-şəmsdir.
İmdi Bənim Əzizim:
Bu Məhəbbətnâmə vurudunda təvəccüh edip binaən ələl muhibbə bir xəyalât-ı fâsidə və kəlimat-ı na pəsəndidə əfvah-ı avamdan mən edip bu vilayətlərdən tâ Bağdat və sayirin də nə nev’ə məhəbbətləri mə’lum-ı şərifdir. Bu maddə ki ibqa-yı fitnə və fəsadı zuhura gəlir nə lâyıq ki sənin gibi bir cüd-ü mükərrəmdən sudürə ola, Qəbul nasiyam bir maddəyə mübaşərət edə. Bu mühinânə seyret ki Zulfiqar-ı Əli nə iş edər. Bu məhəbbətə binaən zəban-ı kəlam raqqa cari edip sizə irsal eylədik
Vallah Billah tallah ki əyər yüz kərə yüz min sipâhi üzərime təşrif eyləsə məmnun olup özüm çevirməm. Bu qədər Hər nə lâyıq əhl-i nəcata və əql-ü fərâsət üzərə isə böyləcə əməl buyurun. Bənim muhibb-i vəfadarım biz kim olduğumuz bu möhürdən mə’lum edin. Baqi vəssəlam mən əttəbəlhüda.
Nâmə-yi Abbas-ı Sâlis hərrərəhu ə’zəm-i mülük-i sâhib qıran
قايناق-Qaynaq
Çorum İl Halk Kütüphanesi, 315/2244 sayı ile kayıtlı el yazması mecmuası
امان نامه اي به زبان تركي نوشته شده از سوي شاه عباس دوم صفوي (١٦٦٠-١٦٥٩) به منوچهرخان بيگلربيگي شيروان
ايكينجي شاه عابباس صفه‌ويˊنين (١٦٦٦-١٦٤٢) شيروان به‌يله‌ر‌به‌يي "منوچئهرخان"ا يازديغي توركجه امان نامه
امان نامه اي به زبان تركي نوشته شده از سوي شاه عباس دوم صفوي (١٦٦٠-١٦٥٩) به منوچهرخان بيگلربيگي شيروان
مئهران باهارلي
ايخلاص طريقينده "راسخ العقيده"، شجاعه‌ت و موباريزه‌ت يولوندا پسه‌نديده، حاجي منوچئهرخان!
ته‌وه‌ججوه و عينايه‌تيم طره‌فينه نهايه‌تسيز بيليب، اؤزونو اكثه‌ر خاطيريمده بيله‌سه‌ن! خوصوص بعضي فئيضلي مجليسله‌رده اينشاللاه ياخشي وجهييله حوضوروموزا يئتمه‌ك مويه‌سسه‌ر اولا!
آيينه-يي ضمير-ي "ائمه معصومين عليه السلام" مئهرينده‌ن موصه‌ففا، درويش موصطافا يولداشي بيرله، شيروان سمتينده‌ن اؤز ويلايتينه گئتمه‌ك ايراده‌سي وار. مئهريبانليق لازيمه‌سين يئره گتيريب ره‌وانه ائده‌سه‌ن!
الحه‌ق!
١٠٧٠ هيجري (١٦٥٩ ميلادي)
İkinci Şah Abbas Səfəvi’nin (1642-1666) Şirvan bəylərbəyi Mənuçehr Xan’a yazdığı Türkcə əmannâmə
İxlas təriqində râsix ül-əqidə, şəcaət və mubarizət yolunda pəsəndidə Hac Mənuçehr Xan!
Təvəccüh və inayətim tərəfinə nəhayətsiz bilib, özünü əksər xâtirimdə biləsən! xususən bə'zi feyzli məclislərdə inşaallah yaxşı vəchiylə huzurumuza yetmək müyəssər ola!
Âyinə-yi zəmir-i əimmə-yi mə'sumin əleyhüm əs-səlam mehrindən müsəffa, Dərviş Mustafa yoldaşı birlə, Şirvan səmtindən öz vilayətinə getmək irâdəsi var. Mehribanlıq lâziməsin yerə gətirib rəvan edəsən!
Əlhəq!
قايناق-Qaynaq
ولي قليخان شاملو: قصص الخاقاني, British Musuem, , ٧٦٥٤, يارپاق.١٤٢a
رضاقليخان: روضه الصفاي ناصري, viii, ص. ٤٨٠
محمد طاهر وحيد قزويني: عباس نامه، I. دهقان، تهران، ١٣٢٩، ص ٢٥٥
ايكينجي شاه عابباس صفه‌ويˊنين (١٦٦٦-١٦٤٢) شيروان به‌يله‌ر‌به‌يي "منوچئهرخان"ا يازديغي توركجه امان نامه
امان نامه اي به زبان تركي نوشته شده از سوي شاه عباس دوم صفوي (١٦٦٠-١٦٥٩) به منوچهرخان بيگلربيگي شيروان
مئهران باهارلي
ايخلاص طريقينده "راسخ العقيده"، شجاعه‌ت و موباريزه‌ت يولوندا پسه‌نديده، حاجي منوچئهرخان!
ته‌وه‌ججوه و عينايه‌تيم طره‌فينه نهايه‌تسيز بيليب، اؤزونو اكثه‌ر خاطيريمده بيله‌سه‌ن! خوصوص بعضي فئيضلي مجليسله‌رده اينشاللاه ياخشي وجهييله حوضوروموزا يئتمه‌ك مويه‌سسه‌ر اولا!
آيينه-يي ضمير-ي "ائمه معصومين عليه السلام" مئهرينده‌ن موصه‌ففا، درويش موصطافا يولداشي بيرله، شيروان سمتينده‌ن اؤز ويلايتينه گئتمه‌ك ايراده‌سي وار. مئهريبانليق لازيمه‌سين يئره گتيريب ره‌وانه ائده‌سه‌ن!
الحه‌ق!
١٠٧٠ هيجري (١٦٥٩ ميلادي)
İkinci Şah Abbas Səfəvi’nin (1642-1666) Şirvan bəylərbəyi Mənuçehr Xan’a yazdığı Türkcə əmannâmə
İxlas təriqində râsix ül-əqidə, şəcaət və mubarizət yolunda pəsəndidə Hac Mənuçehr Xan!
Təvəccüh və inayətim tərəfinə nəhayətsiz bilib, özünü əksər xâtirimdə biləsən! xususən bə'zi feyzli məclislərdə inşaallah yaxşı vəchiylə huzurumuza yetmək müyəssər ola!
Âyinə-yi zəmir-i əimmə-yi mə'sumin əleyhüm əs-səlam mehrindən müsəffa, Dərviş Mustafa yoldaşı birlə, Şirvan səmtindən öz vilayətinə getmək irâdəsi var. Mehribanlıq lâziməsin yerə gətirib rəvan edəsən!
Əlhəq!
قايناق-Qaynaq
ولي قليخان شاملو: قصص الخاقاني, British Musuem, , ٧٦٥٤, يارپاق.١٤٢a
رضاقليخان: روضه الصفاي ناصري, viii, ص. ٤٨٠
محمد طاهر وحيد قزويني: عباس نامه، I. دهقان، تهران، ١٣٢٩، ص ٢٥٥
نامه تركي شاه تهماسب اول صفوي (١٥٧٦- ١٥٢٣) به امپراتور عثماني سلطان سليم دوم (١٥٧٣- ١٥٦٦)
بيرينجي شاه تهماسب صفه‌ويˊنين (١٥٢٣- ١٥٧٦) عوثمانلي ايمپاراتورو ايكينجي سولطان سليمˊه (١٥٧٣- ١٥٦٦) گؤنده‌ردييي توركجه مكتوب
نامه تركي شاه تهماسب اول صفوي (١٥٧٦- ١٥٢٣) به امپراتور عثماني سلطان سليم دوم (١٥٧٣- ١٥٦٦)
مئهران باهارلي
شاه طره‌فينده‌ن گله‌ن جاوابدير
....شهزاده-يي عنيد سولطان بايه‌زيد-ي نادان و جاهيل، و ريعايه‌ت-ي حوقوق-ي پده‌ر و براده‌ر-ي مئهته‌ر امرينده غافيل-ي لايه‌عقه‌ل اولماغين شناعه‌ت و سفاهه‌تله‌ري بينه‌هايه‌ت اولدوغونا، بيزده دخي عئلم حاصيل اولموشدور. ...
گوناهلارينا عوذرخاه اولوب شفاعه‌ت اومودويلا بحمدالله كيم، بدانديش و بدخاهينيز يانيما وارمالي. ائتدييي اعمال-ي قبيحه‌نين جزا و سزاسيني بولوب ايستيغفارا گلميشدير. بو خوصوصون حوصولو يعني بايه‌زيدˊين ووصولو، احسه‌ن-ي وجهييله مومكون و مويه‌سسه‌ر ايكه‌ن، توتوب گؤنده‌رمه‌يه ائحتيياج يوخدور....
حضره‌ت-ي پاديشاه-ي ايسلامدان ايلتيماس اولوندو كيم، سولطان بايه‌زيدˊين جراييمي و گوناهلاريني بو موخليصله‌رينه باغيشلاييب .... تا كيم طريقين ناموس-ي دئوله‌ته لاييق اولماديغي اوزره ادا-يي خيدمه‌ت اولونا:
چونكو او سلطه‌نه‌ت پناه شاهزاده-يي ساعاده‌ت-ي دستگاه حضره‌تله‌رينده‌ن ته‌وه‌ققوع اولونور كيم، آتاليق و اوغوللوق مرته‌به‌سينه قله‌م-ي عفو و مرحه‌مه‌ت چكيب ماجه‌راسيني گيرداب-ي نيسانه بيراخيب اينتيقامدان گئچمه‌يه ائحسان و بر مووجيب اولونا.....
اول حبيبين گوناهيندان گئچيريليرسه بيلاشه‌ك اول حسه‌ناتين ثمه‌راتي حضره‌تينيزه راجئع و ثباتينين موكافاتي اونا عاييد اولور.
(١٥٥٩گونه‌ش ايلي)
Birinci Şah Tahmasb Səfəvi’nin (1576-1523) Osmanlı imparatoru İkinci Sultan Səlim’ə (1566-1573) göndərdiyi Türkcə məktub
Şah tərəfindən gələn cavabdır
.... Şəhzâdə-yi ənid Sultan Bâyəzid-i nâdan və câhil və riayət-i huquq-i pedər və bərâdər-i mehtər əmrində qâfil-i lâ yə'qəl olmağın şənâət və səfâhətləri binəhâyət olduğuna bizdə dəxi elm hâsil olmuşdur.
Günahlarına üzrxah olub şəfâət umuduyla bihəmdullah kim bədəndiş və bədxahınız yanıma varmalı. Etdiyi ə'mâl-i qəbihənin cəza və səzasını bulub istiğfara gəlmişdir. Bu xususun husulu, yə'ni Bâyəzid'in vusulu əhsən-i vəchiylə mümkün və müyəssər ikən, tutub göndərməyə ehtiyac yoxdur....
Həzrət-i pâdişah-i İslamdan iltimas olundu kim Sultan Bâyəzid’in cərâyimi və günahlarını bu muxlislərinə bağışlayıb ... tâ kim təriqin nâmus-i devlətə lâyiq olmadığı üzrə ədâ-yi xidmət oluna:
Çünkü o səltənət pənah şahzâdə-yi saadət-i dəstgah həzrətlərindən təvəqqü olunur kim atalıq və oğulluq mərtəbəsinə əfv və mərhəmət çəkib, mâcərasını girdâb-i nisyanə bıraxıb, intiqâmdan geçməyə ehsan və bər mövcib oluna….
Ol həbibin günahından geçirilirsə bilaşək ol həsənatın səməratı həzrətinizə râce və səbatın mükafatı ona âyid olur.
(1559 günəş ili)
قايناق- Qaynaq
ADU’nun (Azərbaycan Dillər Universiteti) Elmi Əsərlər’i, 1964, No 6, S. 78. Əzizağa Məmmədov’un Məqâləsindən
بيرينجي شاه تهماسب صفه‌ويˊنين (١٥٢٣- ١٥٧٦) عوثمانلي ايمپاراتورو ايكينجي سولطان سليمˊه (١٥٧٣- ١٥٦٦) گؤنده‌ردييي توركجه مكتوب
نامه تركي شاه تهماسب اول صفوي (١٥٧٦- ١٥٢٣) به امپراتور عثماني سلطان سليم دوم (١٥٧٣- ١٥٦٦)
مئهران باهارلي
شاه طره‌فينده‌ن گله‌ن جاوابدير
....شهزاده-يي عنيد سولطان بايه‌زيد-ي نادان و جاهيل، و ريعايه‌ت-ي حوقوق-ي پده‌ر و براده‌ر-ي مئهته‌ر امرينده غافيل-ي لايه‌عقه‌ل اولماغين شناعه‌ت و سفاهه‌تله‌ري بينه‌هايه‌ت اولدوغونا، بيزده دخي عئلم حاصيل اولموشدور. ...
گوناهلارينا عوذرخاه اولوب شفاعه‌ت اومودويلا بحمدالله كيم، بدانديش و بدخاهينيز يانيما وارمالي. ائتدييي اعمال-ي قبيحه‌نين جزا و سزاسيني بولوب ايستيغفارا گلميشدير. بو خوصوصون حوصولو يعني بايه‌زيدˊين ووصولو، احسه‌ن-ي وجهييله مومكون و مويه‌سسه‌ر ايكه‌ن، توتوب گؤنده‌رمه‌يه ائحتيياج يوخدور....
حضره‌ت-ي پاديشاه-ي ايسلامدان ايلتيماس اولوندو كيم، سولطان بايه‌زيدˊين جراييمي و گوناهلاريني بو موخليصله‌رينه باغيشلاييب .... تا كيم طريقين ناموس-ي دئوله‌ته لاييق اولماديغي اوزره ادا-يي خيدمه‌ت اولونا:
چونكو او سلطه‌نه‌ت پناه شاهزاده-يي ساعاده‌ت-ي دستگاه حضره‌تله‌رينده‌ن ته‌وه‌ققوع اولونور كيم، آتاليق و اوغوللوق مرته‌به‌سينه قله‌م-ي عفو و مرحه‌مه‌ت چكيب ماجه‌راسيني گيرداب-ي نيسانه بيراخيب اينتيقامدان گئچمه‌يه ائحسان و بر مووجيب اولونا.....
اول حبيبين گوناهيندان گئچيريليرسه بيلاشه‌ك اول حسه‌ناتين ثمه‌راتي حضره‌تينيزه راجئع و ثباتينين موكافاتي اونا عاييد اولور.
(١٥٥٩گونه‌ش ايلي)
Birinci Şah Tahmasb Səfəvi’nin (1576-1523) Osmanlı imparatoru İkinci Sultan Səlim’ə (1566-1573) göndərdiyi Türkcə məktub
Şah tərəfindən gələn cavabdır
.... Şəhzâdə-yi ənid Sultan Bâyəzid-i nâdan və câhil və riayət-i huquq-i pedər və bərâdər-i mehtər əmrində qâfil-i lâ yə'qəl olmağın şənâət və səfâhətləri binəhâyət olduğuna bizdə dəxi elm hâsil olmuşdur.
Günahlarına üzrxah olub şəfâət umuduyla bihəmdullah kim bədəndiş və bədxahınız yanıma varmalı. Etdiyi ə'mâl-i qəbihənin cəza və səzasını bulub istiğfara gəlmişdir. Bu xususun husulu, yə'ni Bâyəzid'in vusulu əhsən-i vəchiylə mümkün və müyəssər ikən, tutub göndərməyə ehtiyac yoxdur....
Həzrət-i pâdişah-i İslamdan iltimas olundu kim Sultan Bâyəzid’in cərâyimi və günahlarını bu muxlislərinə bağışlayıb ... tâ kim təriqin nâmus-i devlətə lâyiq olmadığı üzrə ədâ-yi xidmət oluna:
Çünkü o səltənət pənah şahzâdə-yi saadət-i dəstgah həzrətlərindən təvəqqü olunur kim atalıq və oğulluq mərtəbəsinə əfv və mərhəmət çəkib, mâcərasını girdâb-i nisyanə bıraxıb, intiqâmdan geçməyə ehsan və bər mövcib oluna….
Ol həbibin günahından geçirilirsə bilaşək ol həsənatın səməratı həzrətinizə râce və səbatın mükafatı ona âyid olur.
(1559 günəş ili)
قايناق- Qaynaq
ADU’nun (Azərbaycan Dillər Universiteti) Elmi Əsərlər’i, 1964, No 6, S. 78. Əzizağa Məmmədov’un Məqâləsindən
فرمان دولتي شاه اسماعيل اول (١٥٢٤-١٥٠٢) به زبان تركي
بيرينجي شاه ايسماعيلˊين (١٥٢٤-١٥٠٢) توركجه اركله‌ت بويروغو
فرمان دولتي شاه اسماعيل اول (١٥٢٤-١٥٠٢) به زبان تركي
مئهران باهارلي
بسم الله الرحمن الرحيم
ابولموظه‌ففه‌ر ايسماعيل باهادير
سؤزوموز
امير-ي اعظه‌م-ي اكره‌م، موسا دورغوت اوغلو عينايه‌ت و شفقه‌تيميزه اوميدوار اولاندان سونرا، شؤيله بيلسين كيم، "افتخار الاعاظم و الاعيان" احمه‌د آغا قارامانلي.ني اول طره‌فه گؤنده‌رديك و اول هر نه كيم ايختييارليييني كندينه شفقه‌ت ائتديك.
گره‌ك كيم موشارون ايله‌يه سؤزونده‌ن و مصله‌حتينده‌ن چيخماسين و موتابيعه‌ت و يارديم اونا قيلسين كيم، اينشاللاه تاعالا هر نه كيم اونون مورادي و ايسته‌يي اولسا، حاصيلدير.
گونده‌ن گونه نه ايش واقئع بولسا، احمه‌د آغا ايتتيفاقي ايله درگاه-ي موعه‌للاميزا بيلديرسينله‌ر كيم، هر نوع بويروغوموز اولسا، عمه‌ل ائتسين، كؤنلونو خوش توتوب مرحه‌متيميزه ايصدار اولسون.
ختم
٧ ربيع الثاني ٩١٨ (٢٣ ژوئن ١٥١٢)
Birinci Şah İsmayilin (1502-1524) Türkcə Ərklət Buyruğu
Əbülmüzəffər İsmayıl Bahadır
Sözümüz
Əmir-i ə’zəm-i əkrəm Musa Durqutoğlu inayət və şəfqətimizə ümidvar olandan sonra, şöylə bilsin kim (iftixar-i əazim və-lə’yan) Əhməd Ağa Qaramanlı[nı] ol tərəfə göndərdik və ol hər nə kim ixtiyarliyini kəndinə şəfqət etdik.
Gərək kim muşar ul-əleyh sözündən və məsləhətindən çıxmasın və mutabiət və yardım ona qılın. Kim inşaallah təala hər nə kim onun muradı və istəyi ola hasildir.
Gündən günə nə iş vaqe’ bulsa Əhməd Ağa ittifaqı ilə dərgah-i müəllamıza bildirsinlər kim hər növ buyruğumuz olsa əməl etsin, könlünü xoş tutub mərhəmətimizə isdar olsun!
Xətm
7 Rəbi üssani 918 (23 June, 1512)
قايناق- Qaynaq
Azərbaycan Tarixi Üzrə Qaynaqlar. Bakı, 1989, S 186.
بيرينجي شاه ايسماعيلˊين (١٥٢٤-١٥٠٢) توركجه اركله‌ت بويروغو
فرمان دولتي شاه اسماعيل اول (١٥٢٤-١٥٠٢) به زبان تركي
مئهران باهارلي
بسم الله الرحمن الرحيم
ابولموظه‌ففه‌ر ايسماعيل باهادير
سؤزوموز
امير-ي اعظه‌م-ي اكره‌م، موسا دورغوت اوغلو عينايه‌ت و شفقه‌تيميزه اوميدوار اولاندان سونرا، شؤيله بيلسين كيم، "افتخار الاعاظم و الاعيان" احمه‌د آغا قارامانلي.ني اول طره‌فه گؤنده‌رديك و اول هر نه كيم ايختييارليييني كندينه شفقه‌ت ائتديك.
گره‌ك كيم موشارون ايله‌يه سؤزونده‌ن و مصله‌حتينده‌ن چيخماسين و موتابيعه‌ت و يارديم اونا قيلسين كيم، اينشاللاه تاعالا هر نه كيم اونون مورادي و ايسته‌يي اولسا، حاصيلدير.
گونده‌ن گونه نه ايش واقئع بولسا، احمه‌د آغا ايتتيفاقي ايله درگاه-ي موعه‌للاميزا بيلديرسينله‌ر كيم، هر نوع بويروغوموز اولسا، عمه‌ل ائتسين، كؤنلونو خوش توتوب مرحه‌متيميزه ايصدار اولسون.
ختم
٧ ربيع الثاني ٩١٨ (٢٣ ژوئن ١٥١٢)
Birinci Şah İsmayilin (1502-1524) Türkcə Ərklət Buyruğu
Əbülmüzəffər İsmayıl Bahadır
Sözümüz
Əmir-i ə’zəm-i əkrəm Musa Durqutoğlu inayət və şəfqətimizə ümidvar olandan sonra, şöylə bilsin kim (iftixar-i əazim və-lə’yan) Əhməd Ağa Qaramanlı[nı] ol tərəfə göndərdik və ol hər nə kim ixtiyarliyini kəndinə şəfqət etdik.
Gərək kim muşar ul-əleyh sözündən və məsləhətindən çıxmasın və mutabiət və yardım ona qılın. Kim inşaallah təala hər nə kim onun muradı və istəyi ola hasildir.
Gündən günə nə iş vaqe’ bulsa Əhməd Ağa ittifaqı ilə dərgah-i müəllamıza bildirsinlər kim hər növ buyruğumuz olsa əməl etsin, könlünü xoş tutub mərhəmətimizə isdar olsun!
Xətm
7 Rəbi üssani 918 (23 June, 1512)
قايناق- Qaynaq
Azərbaycan Tarixi Üzrə Qaynaqlar. Bakı, 1989, S 186.
